Hulpmiddelen
Van Land Veranderen:

Actrice Maggie Smith, bekend van Harry Potter en Downton Abbey, overleden op 89-jarige leeftijd

De Britse actrice Maggie Smith, bekend van haar rollen in Harry Potter en Downton Abbey, is overleden op 89-jarige leeftijd. Dat laat haar familie weten.


Lees het volledige artikel over: telegraaf.nl
Daderspoor in gruwelmoord op kippenboer Jan (47), weduwe wanhopig: ’Waarom hebben ze hem gepakt?’
Politie en justitie beschikken over dna van de vermoedelijke dader van de gruwelijke, dodelijke woningoverval op pluimveehouder Jan van Mullekom (47) uit Helenaveen. De vader van twee jonge kinderen werd in 11 juli 2022 gekneveld en zwaargewond thuis aangetroffen. Het huis is door de dader of daders minutieus uitgekamd. Waarom? Zijn partner en tevens moeder van hun kinderen tast ruim twee jaar later nog steeds in het duister. ’Simone’ doet voor het eerst haar verhaal.
www.telegraaf.nl
Jonge generatie kijkt naar rechts: Oost-Duitse jeugd afgemat door crisissen
Waarom trekken halve nazi’s en Poetin-fans de helft van de stemmen in Oost-Duitsland? Het is een vraag die veel Duitsers bezighoudt sinds de recente deelstaatverkiezingen. Met name de populariteit van het radicaal-rechtse AfD onder de jeugd roept 35 jaar na de communistische DDR-dictatuur vraagtekens op. „De jongeren rebelleren tegen hun linkse ouders.”
www.telegraaf.nl
Gesprek vroegpensioen hervat, maar irritatie over houding FNV
Er wordt binnenkort weer gesproken over het vroegpensioen. Er lijken nog maar weinig inhoudelijke obstakels voor een overeenkomst te zijn, maar toch zijn de verhoudingen in de polder er niet beter op geworden. Over de opstelling van de grootste vakbond, FNV, wordt geklaagd door andere partijen, waaronder ook andere vakbonden aan tafel. Uit gesprekken met bronnen rond de werkgevers, bonden en het ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid blijkt dat er irritatie is over de houding in de gesprekken, de timing van de stakingsweek in september en de harde toon van de acties. De FNV herkent zich niet in het beeld. "We onderhandelen harder dan normaal. Ik denk dat ze daarvan schrikken." Maandenlang actie In december 2023 klapte het overleg over het vroegpensioen. Tot Prinsjesdag 2024 volgden vele stakingen en andere acties van agenten, schoonmakers en OV-personeel. Hoewel de nieuwe minister van Sociale Zaken, Van Hijum, meerdere keren aangaf open te staan voor een permanente vroegpensioenregeling, liepen de acties door in de zomermaanden. Begin september was men al dichtbij een overeenkomst, zeggen bronnen rond verschillende partijen aan tafel, waaronder andere bonden. "De basisingrediënten voor een overeenkomst lagen er al," vertelt één van de onderhandelaars. Een permanente regeling, een hogere vroegpensioenuitkering en ruimte voor de sectoren om zelf afspraken te maken: het lijkt erop dat de belangrijkste eisen van de FNV al ingewilligd werden. Flyers en posters al gedrukt Toch bestrijdt FNV dat men er al bijna uit was. "Een quotum voor het aantal mensen dat jaarlijks met vroegpensioen kan en een herijking na 3 jaar. Dat noemen wij niet permanent," zegt de woordvoerder van de FNV. Ook vindt de bond de voorgestelde verhoging van de uitkering met zo'n 10 procent te laag. En dus werd er de week voor Prinsjesdag toch gestaakt. Havenmedewerkers, OV-personeel en schoonmakers legden het werk neer tot ergernis van de gesprekspartners. "We waren er bijna, maar de flyers en posters lagen al klaar," zegt één van hen. "De staking moest doorgaan." FNV ontkent dat de staking koste wat kost door moest gaan. Doodskist Ook over de aard van acties is kritiek te horen. Tot twee keer toe werd bij een bouwstaking in Noord-Nederland het gebouw van VNO-NCW binnengetreden. Bij die demonstraties werd een doodskist met een skelet meegedragen om aan te geven dat veel mensen in de bouw versleten naar hun pensioenleeftijd toe werken of deze niet halen. Deze actie valt niet goed bij de werkgevers en andere gesprekspartners. "Huilie, huilie van VNO-NCW", zegt FNV. De vakbond neemt geen afstand van de gebeurtenissen. "Er werd vrolijk koffie gedronken. En, inderdaad, de deur stond open. Ik kan mij voorstellen dat ze schrokken, maar het toont vooral aan dat deze mensen zich niet gehoord voelen. Het zou zo weer kunnen gebeuren."
nos.nl
Zeker 21 doden en miljoenen mensen zonder stroom in VS door tropische storm Helene
De tropische storm Helene, die gisteravond als krachtige orkaan aan land kwam in de Amerikaanse staat Florida, heeft aan zeker 21 mensen het leven gekost. Meer dan vier miljoen mensen zitten zonder stroom, melden Amerikaanse media. Hoewel de kracht van Helene is afgenomen, waarschuwen autoriteiten dat de harde wind en de regenval nog steeds levensgevaarlijk kunnen zijn. In verschillende staten in het zuidoosten van de VS zijn vannacht grote overstromingen ontstaan. In de stad Atlanta in de staat Georgia moesten daardoor zeker twintig mensen worden gered, waaronder een baby en twee volwassenen die op het dak van een auto vast waren komen te zitten. Meerdere ziekenhuizen in het zuiden van Georgia kwamen zonder stroom te zitten. De gouverneur van de staat heeft duizend extra militairen opgeroepen om hulp te bieden. In Florida schoten reddingswerkers 200 mensen te hulp na overstromingen. Ze haalden tientallen mensen van een overstroomde snelweg. Veel wegen zijn nog onbegaanbaar en een aantal scholen blijft vandaag dicht. Dam dreigt te bezwijken Vandaag zal Helene naar verwachting meer grote overstromingen veroorzaken, waarschuwen weerdiensten. Autoriteiten zeggen dat bewoners zich moeten voorbereiden op plotselinge overstromingen en aardverschuivingen. In de staat North Carolina dreigt een dam te bezwijken, waarschuwen de autoriteiten. De dam ligt op 32 kilometer van Asheville, een stad met bijna 100.000 inwoners. Voor delen van de stad zijn evacuatiebevelen uitgevaardigd. Door de tropische storm zijn meer dan 800 vluchten geannuleerd. Naar verwachting zal de kracht van Helene vandaag verder afnemen. De Amerikaanse president Biden benadrukt dat alle inwoners van de geraakte gebieden "er alles aan moeten doen om henzelf en hun familie veilig te houden". "Mijn regering staat klaar om indien nodig meer steun te bieden", schreef hij op sociale media. De politie van Tampa, Florida deelde een video van een reddingsactie: De orkaan bereikte de noordwestkust van Florida gisteren rond 23.00 uur lokale tijd. Dat gebeurde met windsnelheden van naar schatting 225 kilometer per uur. Inmiddels trekt Helene als tropische storm verder over de staten Georgia, Virginia, Tennessee en North en South Carolina. Meerdere gouverneurs hebben in hun staat de noodtoestand uitgeroepen. Bij het aanbreken van de ochtend werd in Florida, in de delen waar het ergste achter de rug is, de verwoesting zichtbaar. Verzekeringsmaatschappijen spreken van miljarden dollars aan schade.
nos.nl
’Overleden wielrenster Muriel Furrer lag na haar crash lange tijd onopgemerkt in bos’
Wielrennen en de dood: het blijft helaas een steeds terugkerend onderwerp. Vrijdagmiddag kwam het hartverscheurende nieuws dat niemand hoopte te horen. Dat de 18-jarige Muriel Furrer na haar horrorcrash van donderdag aan haar verwondingen is overleden.
www.telegraaf.nl
Maggie Smith (1934 – 2024): wereldster tegen wil en dank
Generaties groeiden met haar op dankzij glansrollen in Harry Potter en Downton abbey. Maar lang voordat de camera haar magie ontdekte, was Margaret Nathalie Smith al een begrip op het Londense toneel. Haar veelzijdige acteertalent bracht de 89-jarige roem, maar zelfs na bijna zeventig jaar in het vak was ze wars van de spotlights.
www.telegraaf.nl
Honderden kortgestraften volgend jaar toch naar gevangenis ondanks cellentekort
Vanaf begin volgend jaar zijn er veertig cellen beschikbaar voor kortgestraften die zichzelf bij de gevangenis moeten melden. Het gaat om mensen die een straf uit moeten zitten tot twee weken. Volgens staatssecretaris Coenradie van Justitie en Veiligheid kunnen daardoor per jaar enkele honderden "en in het meest gunstige geval duizend" mensen met een korte straf die straf gaan uitzitten. "Ik blijf keihard doorwerken om meer capaciteit te genereren", zegt Coenradie. "We zijn er nog lang niet." Er is een structureel gebrek aan gevangenispersoneel en daarom kunnen niet alle veroordeelden geplaatst worden in een zogenoemde penitentiaire inrichting. Voor de kortgestraften geldt dat zij een "versoberd dagprogramma" krijgen waardoor er minder personeel nodig is. Er zijn op dit moment 3445 zelfmelders in Nederland, waarvan de helft een straf van minder dan twee weken opgelegd heeft gekregen. Coenradie is ook op zoek naar onorthodoxe oplossingen. Zij ging donderdag naar Estland om te onderzoeken of daar een paar honderd gevangenen naar overgeplaatst kunnen worden. De gevangenis staat in de Tartu, de tweede stad van het land, op zo'n 1500 kilometer van Nederland. Details zijn nog niet uitgewerkt. Zo is nog niet duidelijk of Estland juridisch gezien wel echt cellencapaciteit kan aanbieden aan Nederlandse gevangenen. Er zou bijvoorbeeld geregeld moeten worden dat in de gevangenis het Nederlands recht geldt. Enkelband Het tekort aan cellen in Nederlandse gevangenissen is al langer een probleem. Het vorige kabinet had al een aantal maatregelen genomen, zoals het eerder naar huis sturen van sommige veroordeelden met een enkelband. Daarnaast werden sommige zogenoemde zelfmelders niet meer opgeroepen. Dat betekende dat ze zich niet meer bij de gevangenis hoefden te melden. Op aandringen van de Tweede Kamer kondigde de toenmalige staatssecretaris Weerwind aan dat zelfmelders met de langste straffen toch een oproep zouden krijgen.
1 u
nos.nl
Veel vraagtekens rondom valpartij Muriel Furrer met dodelijke afloop: ’Onderzoek politie en openbare aanklager’
De wielerwereld is in rouw na de trieste dood van de Zwitserse Muriel Furrer (18), die donderdag ten val kwam in de wegwedstrijd voor juniores op het WK in Zürich. Over de omstandigheden van de val en de gebeurtenissen erna zijn er nog veel vragen, die tijdens een persconferentie van organisator UCI niet werden beantwoord.
1 u
www.telegraaf.nl
Pastoor (59) gearresteerd in België na drugsgerelateerd overlijden van bevriende pastoor
Een 67-jarige man van Britse afkomst is donderdagnacht dood aangetroffen in een pastoriewoning in het Vlaamse Kalmthout. Dat schrijft Het Laatste Nieuws en wordt bevestigd door het Antwerps parket. In zijn urine waren sporen van amfetamines en MDMA. Een pastoor uit Kalmthout is gearresteerd in afwachting van de autopsie.
1 u
www.telegraaf.nl
Kabinet-Schoof wil relatie met Tweede Kamer verbeteren, 'elkaar niet verrassen'
De bewindslieden van het kabinet-Schoof zoeken naar manieren om beter om te gaan met de Tweede Kamer. Premier Schoof zei op zijn wekelijkse persconferentie dat in de ministerraad is teruggeblikt op de parlementaire week en dat de bewindslieden "lessen" willen trekken om "de relatie met de Kamer te verbeteren". Schoof wilde niet zeggen wat de direct aanleiding is voor dit voornemen. "We willen kijken hoe individuele vakministers het beter kunnen doen. Hoe kunnen we elkaar niet verrassen", zei de premier. Stroomstoten Op de persconferentie werd het venijnige debat woensdag tussen BBB-minister Wiersma van Landbouw en de Tweede Kamer aangehaald. Daar was niet alleen de oppositie boos omdat de minister af wilde van het voorgenomen verbod op stroomstoten in de veesector. Ook de coalitiepartijen VVD, PVV en NSC waren zichtbaar geïrriteerd. Pas na veel heen en weer gepraat toonde Wiersma zich bereid om de Tweede Kamer tegemoet te komen. Het bleef niet bij deze aanvaring. Zorgminister Agema kreeg het een dag later ook aan de stok met de Tweede Kamer: wederom met coalitiepartijen, waaronder haar eigen PVV. Het ging om de problemen van het Zuyderlandziekenhuis in Heerlen. Kamerleden hadden allerlei suggesties om de directie aan te sporen de gespecialiseerde spoedzorg niet te laten verdwijnen. Maar Agema wees ze van de hand en wilde alleen nog een keer met het ziekenhuis praten. Meningsverschillen In vorige kabinetten was het niet gebruikelijk dat in openbare debatten zo'n conflict oplaaide tussen coalitiepartijen en het kabinet. Meningsverschillen werden vooraf besproken en in de kiem gesmoord. Het kabinet-Schoof is een extraparlementair debat en het was te voorzien dat de coalitiepartijen in de Tweede Kamer meer ruimte zouden krijgen voor kritiek. Kritisch Maar wat afgelopen week gebeurde, was ook weer niet de bedoeling, blijkt uit de woorden van Schoof. Hij benadrukte dat er een aantal grote onderwerpen aangepakt moeten worden, zoals de groeiende instroom van asielzoekers en de woningnood. En daarvoor is een goede relatie met de Kamer van groot belang. "We kijken ook kritisch naar onszelf", aldus Schoof. Hij zei ook dat het de bedoeling is dat de Kamer kritisch is en het kabinet controleert. "De Kamer heeft zijn volle verantwoordelijkheid." Politiek handwerk Op dit moment werkt het kabinet aan de veelbesproken noodwet om de instroom van asielzoekers sneller aan te pakken. Dat zal naar schatting nog een week tot drie weken duren. Schoof verwacht dat hij nog wel overleg zal voeren met de partijleiders van PVV, VVD, NSC en BBB voordat het besluit naar buiten komt. "Dat is normaal politiek handwerk en heel logisch", vindt de premier. "We willen dat een landing in de Tweede Kamer verzekerd is."
1 u
nos.nl
Driessen komt terug op verkeerde voorspellingen
In deze aflevering van de voetbalpodcast Kick-off bepreken Valentijn Driessen, Mike Verweij en Pim Sedee al het laatste voetbalnieuws. Er wordt uitgebreid stilgestaan bij de knappe prestatie van FC Twente tegen Manchester United. De heren vragen zich wel af of er niet nog meer in had gezeten voor de Tukkers. Gaat Erik ten Hag, na deze nieuwe klap, de kerst halen? Ondertussen versloeg Ajax gemakkelijk het Turkse Besiktas. Is de hand van Farioli al te zien? En is vanaf nu de weg omhoog ingeslagen voor de Amsterdammers? Dat en meer in deze aflevering van Kick-off.
1 u
www.telegraaf.nl
Activisten gooien soep over werken Van Gogh, vlak na veroordeling
Drie klimaatactivisten van de beweging Just Stop Oil hebben soep gegooid over twee Zonnebloemen-schilderijen van Vincent van Gogh in de National Gallery in Londen. Ze deden dat slechts enkele uren nadat twee andere leden van de protestgroep waren veroordeeld voor dezelfde daad in 2022.
2 u
www.telegraaf.nl
’Alleen op de wereld: eenzaamheid onder mannen groeiend drama’
Eenzaamheid grijpt in Nederland dusdanig om zich heen, dat het ministerie van VWS er speciale aandacht voor vraagt. Jan Latten voorziet dat met name mannen straks ’alleen op de wereld’ zijn. „Dit onderbelichte thema vraagt om urgent politiek beleid.”
2 u
www.telegraaf.nl
Grootste verbouwing energiesysteem ooit, ceo Alliander waarschuwt: ’Eén op drie straten open’
Netbeheerders staan voor een gigantische uitdaging om elk huishouden, bedrijf en elke instelling van voldoende stroom te blijven voorzien. „En dat wordt spannend. Elke straat, elk huis zal de effecten van deze megaklus gaan voelen”, waarschuwt ceo Maarten Otto van Alliander.
2 u
www.telegraaf.nl
Britse jongens (13) krijgen 8,5 jaar cel voor dodelijke aanval met machete
In het Verenigd Koninkrijk zijn twee 13-jarige jongens veroordeeld tot een gevangenisstraf van 8,5 jaar vanwege het doden van een 19-jarige man met een machete. De jongens waren tijdens de aanval vorig jaar 12 jaar oud. De rechter omschrijft hun daad als "gruwelijk en schokkend". De aanval gebeurde in Wolverhampton, een voorstad van Birmingham. Het slachtoffer, Shawn Seesahai, had de twee jongens gevraagd van een bankje in een park af te gaan. De jongens staken hem vervolgens meerdere keren in zijn rug, benen en hoofd. De steekwond in zijn rug was 23 centimeter diep en raakte zijn longen en hart. Een van de jongens heeft het slachtoffer gestoken met het mes, de andere heeft hem geschopt en geslagen toen hij op de grond lag. De jongens zeggen allebei dat de ander het slachtoffer heeft neergestoken. De rechter heeft niet kunnen vaststellen wie de dodelijke wond toebracht. "Vanwege de aard van de verwondingen weet ik zeker dat de jongens de bedoeling hadden om Shawn te vermoorden. Ze hebben daarin samen gehandeld", zei de rechter. "Toen jullie Shawn doodden was hij pas 19, aan het begin van zijn volwassen leven, met nog alles om voor te leven." Bleekmiddel Na de aanval waren de jongens gevlucht. Een van hen had het mes met bleekmiddel schoongemaakt en verstopt onder zijn bed. Volgens Britse media zijn het de twee de jongste personen die in het VK zijn veroordeeld voor moord sinds 1993. In dat jaar ontvoerden twee 11-jarige jongens de 2-jarige James Bulger, waarna ze hem op treinrails doodsloegen. De twee zaten acht jaar vast.
2 u
nos.nl
Premier Schoof wil asielplannen afstemmen met partijleiders: ’Onrust neemt toe’
Premier Dick Schoof wil de veelbesproken asielplannen van het kabinet afstemmen met de partijleiders van PVV, VVD, NSC en BBB. „Dat is een van de zaken die we nadrukkelijk overwegen, als zij daarop in willen gaan.”
2 u
www.telegraaf.nl
Het zijn verwarrende tijden voor PSV’er Joey Veerman: ’Hij moet het als een man nemen’
Het zijn verwarrende tijden voor Joey Veerman, die vorig seizoen hoog op het schild werd gehesen als een van de grote aanjagers van het succes van PSV. De Volendammer was de assistkoning van de Eredivisie met zestien voorbereide goals en werd op een haar na verkozen tot Voetballer van het Jaar. Na alle loftuitingen is Veerman in het huidige prille seizoen veelvuldig het middelpunt van discussies, zeker na de wissels tegen Juventus en vorige week Fortuna Sittard.
2 u
www.telegraaf.nl
Drie aanhoudingen na ruzie voor school in Rotterdam
De politie heeft twee mannen en een jongen aangehouden na een ruzie voor een school op de Bentincklaan in Rotterdam. Bij de drie verdachten zijn in totaal zes messen in beslag genomen en de politie zoekt nog naar een mogelijk vuurwapen dat te zien zou zijn geweest tijdens de ruzie.
2 u
www.telegraaf.nl
Opnieuw twee soevereinen aangehouden in groot lopend onderzoek
De politie heeft in Geesteren een 61-jarige man en een 59-jarige vrouw aangehouden die vermoedelijk deel uitmaken van een radicale soevereinenbeweging. Hun woning en verschillende bedrijfspanden zijn doorzocht. Daarbij zijn onder meer munitie, een kruisboog, gegevensdragers en een grote hoeveelheid documenten over het radicale soevereine gedachtegoed in beslag genomen, meldt het Openbaar Ministerie.
3 u
www.telegraaf.nl
'Vooral mannen vinden een vierdaagse werkweek ingewikkeld'
De herfst is begonnen en dat betekent ook de start van het stormseizoen. Vrijdag raast storm Aitor over ons land, hoewel hij in Nederland de naam Ashley heeft gekregen. Verslaggever Koen van Eijk legt uit hoe dit zit en wie de namen voor stormen verzint. Verder in deze nieuwe aflevering van het Telegraafkwartier: Vakbonden FNV en CNV pleiten bij de komende cao-onderhandelingen voor een werkweek van maximaal vier dagen, zonder salaris in te leveren. Hoe realistisch is dat, en waarom moeten vooral mannen zich aanpassen? Willemijn van Benthem, coördinator bij de Financiële Telegraaf, geeft uitleg.
3 u
www.telegraaf.nl
Nog twee verdachten dodelijke mishandeling Den Haag overgeleverd
Twee mannen die worden verdacht van een fatale mishandeling in juli op het Plein in Den Haag zijn deze week van Duitsland naar Nederland gebracht. Volgens het Openbaar Ministerie is een van hen op woensdag overgeleverd en de ander op vrijdag. Twee andere verdachten werden eerder deze maand al naar Nederland overgebracht.
3 u
www.telegraaf.nl
Maggie Smith was nooit tevreden over zichzelf, maar stoppen was 'geen optie'
De Britse actrice Maggie Smith, die vandaag op 89-jarige leeftijd overleed, heeft een imposante acteercarrière achter de rug, zowel op het toneel als op de filmset. Toch kennen we haar vooral van haar acteerwerk van de laatste jaren. Ze was de laatste jaren bekend in de rol van professor Anderling in de Harry Potter-films en als Lady Violet, de strenge, oudere dame met de ijskoude blik die dwars door je heenging in de televisiehit Downton Abbey. Smith werd in de tweede helft van haar carrière vaak gecast voor dat soort rollen. Zelf had ze daar wel een verklaring voor. "Het is waar dat ik geen dwazen verdraag, maar zij tolereren mij ook niet en dan word ik stekelig. Misschien ben ik daarom best goed in het spelen van stekelige oudere dames." Van de actrice was bekend dat ze nooit keek naar de series en films waar ze in speelde. Ze was namelijk nooit tevreden over haar acteerwerk en zag altijd dingen die ze beter had kunnen doen. Aan stoppen met acteren wilde ze echter nooit denken. "Met pensioen gaan is geen optie, dat zie ik mezelf niet doen, dus ik zal wel doorgaan met personages als Violet of andere oude besjes." De carrière van Maggie Smith in vogelvlucht: Smith begon haar carrière in de jaren 50 in het theater. Na een studie aan de Oxford Playhouse School stond ze op het toneel in revues in Oxford en een paar jaar later ook in Londen. Nadat haar werk was opgemerkt door een Amerikaanse impresario kon ze ook aan de slag op Broadway, waar ze in 1958 haar eerste grote rol kreeg in het misdaaddrama Nowhere to go. Die leverde haar een Britse film- en televisieprijs (BAFTA) voor aankomend talent op. In 1963 trad ze toe tot het Britse National Theatre en een jaar later stond ze tegenover de legendarische acteur Laurence Olivier in Shakespeares Othello. De verfilming in dezelfde bezetting leverde haar weer een jaar later haar eerste Oscarnominatie op. Het gouden beeldje kreeg ze toen niet, dat mocht ze in 1970 voor het eerst in ontvangst nemen voor haar titelrol in het drama The prime of miss Jean Brody waarin ze een idealistische lerares speelt met afwijkende lesmethoden. Deze rol leverde haar naast een Oscar ook een BAFTA-award op. Haar tweede Oscar volgde in 1979 voor haar bijrol in California Suite, waarin ze een voor een Oscar genomineerde actrice speelt die ruzie maakt met haar man. Voor deze rol kreeg ze ook een Golden Globe. In de daaropvolgende jaren werd ze nogmaals genomineerd voor een Oscar voor haar rol als de nerveuze en onhandige chaperone van een jong meisje dat een reis maakt door Italië in de romantische film A room with a view en voor haar rol als gravin in Gosford Park. Voor A room with a view kreeg ze wel een BAFTA-award en een Golden Globe uitgereikt. Smith kreeg gedurende haar carriere nog twee BAFTA's voor beste actrice in A private function (1985) en The lonely passion of Judith Hearne (1989) en ontving in de jaren 90 twee speciale BAFTA's voor haar bijdrage aan het Britse toneel en de filmindustrie. Smith kreeg verder een Tony Award voor beste actrice in het theaterstuk Lettice and Lovage (1990) en een speciale Laurence Olivier Award voor haar theaterwerk. Grote bekendheid, maar naar eigen zeggen geen grote voldoening, kreeg ze door haar rol van de strenge maar rechtvaardige professor Minerva Anderling in de verfilmingen van JK Rowlings populaire boeken over de tovenaarsleerling Harry Potter (2001-2011). "Ik ben heel dankbaar voor mijn werk in Harry Potter en Downton Abbey, maar het was niet wat ik bevredigend zou willen noemen. Ik had echt niet het gevoel dat ik daar aan het acteren was ", zei ze in 2019 in de Britse pers. Toch bleef ze tot het eind meespelen in zowel Harry Potter en was ze als de strenge, vinnige gravin Violet van Grantham in alle seizoenen van het populaire kostuumdrama Downton Abbey te zien en in de film die een paar jaar later werd gemaakt. Zelfs toen voor haar een moeilijke periode aanbrak toen ze borstkanker kreeg en overwon. Voor haar rol in Downton Abbey kreeg ze driemaal een Emmy Award en een Golden Globe. Verder speelde ze vrij recent nog de strenge Mother Superior in de komische Sister-Act-films en de licht racistische Muriel Donnelly in het The best exotic Marigold hotel en het vervolg daarop. In 1972 werd Smith benoemd tot ridder in de Orde van het Britse Rijk. In 1990 werd ze bevorderd tot Commandeur in dezelfde orde waardoor ze zich, net als haar goede vriendin en actrice Judi Dench, Dame Maggie Smith mocht noemen. Volgens andere acteurs wilde ze echter onder geen beding met als Dame aangesproken worden. "Maggie volstaat", zou ze altijd gezegd hebben.
3 u
nos.nl
Arne Slot verwacht goed nieuws op keepersfront bij Liverpool
Liverpool-trainer Arne Slot verwacht dat hij zaterdag (aftrap 18.30 uur) in de competitiewedstrijd tegen Wolverhampton Wanderers weer de beschikking heeft over keeper Alisson. De Braziliaanse doelman miste twee duels wegens een spierblessure.
3 u
www.telegraaf.nl
Celstraffen tot twee jaar voor gooien van soep naar Van Gogh
De twee activisten die in 2022 soep gooiden naar een schilderij van Van Gogh in de National Gallery in Londen hebben celstraffen gekregen. Een 23-jarige vrouw moet twee jaar de cel in en een 22-jarige vrouw twintig maanden. Het duo gooide blikken tomatensoep naar het kunstwerk. Daarbij werd de lijst beschadigd, maar bleef het schilderij De Zonnebloemen uit 1888 gespaard. De klimaatactivisten voerden actie namens Just Stop Oil, een actiegroep tegen fossiele brandstoffen. Phoebe Plummer, de 23-jarige vrouw, zei in de rechtszaal dat ze elke straf "met een glimlach op het gezicht" zal accepteren. "Ik heb deze keuzes gemaakt omdat ik geloof dat geweldloze burgerlijke ongehoorzaamheid de beste, zo niet de enige, methode is om de wereld te beschermen tegen de steeds erger wordende klimaatramp." De rechter benadrukte dat de activisten geen recht hadden om de soep te gooien. "En jullie arrogantie om iets anders te denken verdient de sterkst mogelijke veroordeling." Bij het bepalen van de straf heeft hij er rekening mee gehouden dat het schilderij beschadigd had kunnen worden als de soep langs de lijst zou sijpelen. "Dan zou het schilderij onherstelbaar beschadigd of vernield zijn." Bekijk de actie in het Londense museum: Na het gooien van de soep lijmden de twee actievoerders zich vast aan de muur. Het museum schat de totale schade op 10.000 pond (bijna 12.000 euro). Plummer legde haar actie eerder uit in een video: "Dat schilderij werd beschermd door glas, maar de toekomst van jongeren wordt door niemand beschermd", zei ze daarin. "Toen je zag dat we soep gooiden, werd je boos? Omdat je dacht dat er iets moois en waardevols kapot ging. Dat is een logische reactie, maar waar is precies die emotionele reactie als deze planeet kapot wordt gemaakt?" Klimaatactivisten hebben het vaker gemunt op bekende kunstwerken. Leden van Just Stop Oil lijmden zich twee jaar geleden vast aan het schilderij Perzikboom in bloei van Van Gogh en begin dit jaar werd er soep gegooid naar de Mona Lisa in Parijs.
3 u
nos.nl
Op Bahama’s gearresteerde Nederlander Jan B. (34) geeft bizarre verklaringen: ’Cryptolakeien willen me neerschieten’
Jan B., de 34-jarige Nederlander die op de Bahama’s is opgepakt op verdenking van drugshandel en het bedreigen van toeristen die te gast waren in zijn B&B, heeft enkele bizarre verklaringen gegeven voor zijn gedrag en voor de krankzinnige gebeurtenissen op de eilandengroep.
3 u
www.telegraaf.nl
KNRM haalt 24 passagiers van lek geraakt zeilschip op Waddenzee
De Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) heeft vrijdag 24 passagiers van een zeilschip op de Waddenzee gehaald. Het gaat om 21 kinderen met 3 begeleiders.
3 u
www.telegraaf.nl
Einde van een tijdperk: laatste landing F-16’s op Nederlandse bodem
Op vliegbasis Volkel zijn de F-16 gevechtsvliegtuigen voor de laatste keer geland. De toestellen worden vervangen door F-35 gevechtsvliegtuigen.
4 u
www.telegraaf.nl
Harry Potter en Downton Abbey-actrice Maggie Smith (89) overleden
Actrice Maggie Smith, bekend van haar rollen in de Harry Potter-films en de serie Downton Abbey, is op 89-jarige leeftijd overleden. Haar zoons hebben het overlijden van hun moeder bekendgemaakt. In een verklaring van haar zoons Toby Stephens en Chris Larkin staat: "Het is met grote droefheid dat we de dood van Dame Maggie Smith moeten aankondigen. Ze is vanochtend vroeg, vrijdag 27 september, vredig overleden in het ziekenhuis. Ze was erg op haar privacy gesteld en was op het eind samen met haar vrienden en familie. Ze laat twee zoons en vijf liefhebbende kleinkinderen achter die verwoest zijn door het verlies van hun bijzondere moeder en grootmoeder." Smith is bij het grote publiek vooral bekend door haar rol van professor Anderling in de verfilmingen van Harry Potter en als Lady Violet in Downton Abbey. Privacy respecteren Daarvoor had ze al een enorme staat van dienst opgebouwd in het theater en in films. In 1965 kreeg ze haar eerste Oscarnominatie en in 1970 en 1979 mocht ze het gouden beeldje in ontvangst nemen. Haar zoons danken het personeel van het Chelsea and Westminster Hospital "voor hun zorg en niet aflatende vriendelijkheid tijdens haar laatste dagen". Ook richten ze zich tot het publiek: "Wij danken u voor al uw vriendelijke berichten en steun en vragen u onze privacy op dit moment te respecteren."
4 u
nos.nl
Peilingwijzer: PVV met afstand de grootste, NSC valt ver terug
In de nieuwste Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van de zetelpeilingen van Ipsos I&O en Verian/EenVandaag, blijft de PVV verreweg de grootste partij met 40 tot 44 zetels,. Dat zijn er 3 tot 7 meer dan bij de Tweede Kamerverkiezingen van afgelopen november. Oppositiepartij GroenLinks-PvdA volgt op ruime afstand met 24 tot 28 zetels. De andere coalitiepartijen doen het een stuk slechter dan de PVV. BBB weet zich nog te handhaven op 6 tot 8 zetels, maar de VVD (19-23) en vooral NSC (3-5) verliezen duidelijk terrein. De partij van Pieter Omtzigt haalde bij de verkiezingen nog 20 zetels en lijkt nu dus slechts een vijfde van zijn aanhang over te houden. NSC 'instabiele partij' Nader onderzoek van Ipsos I&O laat zien dat het terugtreden van Pieter Omtzigt, die om gezondheidsredenen voor onbepaalde tijd thuis zit, bijdraagt aan het beeld van een 'instabiele partij'. Volgens Asher van der Schelde van onderzoeksbureau Ipsos I&O was het sterke punt van NSC in november dat de nieuwe partij overal kiezers vandaan wist te halen. "Mensen van links tot rechts voelden zich aangesproken door het verhaal van Omtzigt. Nu blijkt dat voordeel ook een nadeel te zijn: je ziet NSC-kiezers naar alle kanten uitwaaieren." Aan de ene kant verliest Nieuw Sociaal Contract aan links-progressieve partijen als GroenLinks-PvdA. Daarbij gaat het vooral om mensen die boos zijn dat Omtzigt in zee is gegaan met de PVV. Aan de andere kant raakt NSC ook kiezers kwijt aan rechts, vooral aan de PVV. In deze hoek is de klacht dat NSC de kabinetsformatie heeft bemoeilijkt en nu dwarsligt bij het immigratie- en asielbeleid. Asiel belangrijkste issue Voor een op de drie kiezers vormen immigratie en asiel een belangrijke reden om op hun voorkeurspartij te stemmen. Geen onderwerp wordt zo vaak genoemd, laat het onderzoek van Ipsos I&O zien. Het is volgens onderzoeker Van der Schelde een belangrijke verklaring voor de sterke positie van de PVV op dit moment, de partij die door kiezers het meest wordt geassocieerd met stevig beleid op dit punt. Overigens is er nog steeds waardering bij Nederlandse kiezers voor de kwaliteiten van Omtzigt als Tweede Kamerlid, laat onderzoek van EenVandaag/Verian zien. Hij wordt in die rol "ijzersterk" en "in zijn kracht" genoemd. Bijna de helft (48 procent) ziet hem daarom het liefst terugkeren als 'gewoon' Kamerlid en niet als fractievoorzitter. Een partij die het juist goed doet in de Peilingwijzer, is het CDA. Bij de verkiezingen kwamen de christendemocaten uit op een historisch dieptepunt van 5 zetels, maar inmiddels zijn dat er twee keer zoveel (8-12). Uit de verschillende onderzoeken blijkt dat deze come-back op het conto te schrijven is van partijleider Henri Bontenbal, die bij Ipsos I&O uit de bus komt als de best gewaardeerde fractievoorzitter. De Partij voor de Dieren (5 tot 7 zetels) en Volt (3-5) zijn andere partijen die hun aanhang sterk zien groeien. Alle andere partijen blijven min of meer stabiel ten opzichte van de Kamerverkiezingen. Partijen kijken goed naar peilingen Hoe zinnig zijn dit soort zetelpeilingen buiten verkiezingstijd? Tom Louwerse, maker van de Peilingwijzer, deed er onderzoek naar met collega-politicologen Lisa Janssen en Tom van der Meer en kwam tot de conclusie dat de voorspellende waarde gering is. "Op dit moment ga je natuurlijk uit van een volstrekt denkbeeldige situatie: dat er morgen verkiezingen zouden zijn en wat je dan zou stemmen. Terwijl er op dit moment nog helemaal geen verkiezingen gepland zijn." "Aan de andere kant", gaat Louwerse verder. "is er net een nieuw coalitiekabinet aangetreden en het is interessant om te zien hoe daar door kiezers op wordt gereageerd. Inhoudelijk, maar ook uitgedrukt in stemintenties. We weten dat de politieke partijen daar ook goed naar kijken. Het feit dat de VVD en vooral de PvdA in het kabinet Rutte-II van meet af aan kelderden in de peilingen, maakte nieuwe verkiezingen voor deze partijen veel minder interessant. Het is niet voor niets een van de weinige kabinetten geweest de afgelopen decennia die de rit heeft uitgezeten."
4 u
nos.nl
Smaaktest: Kipsaté-salades vaak te zoet of te zout
In VRIJ testen we wekelijks een supermarktproduct. Dit keer proeven we kipsaté-salade, die overwegend tegenvalt.
4 u
www.telegraaf.nl
Lege schappen bij Jumbo door harde strijd met leveranciers om prijzen: ’Moeten klanten teleurstellen’
In de winkels van Jumbo zijn lege schappen te zien. De supermarkt is verwikkeld in een harde strijd over de prijs met leveranciers. „Helaas is het ook onvermijdelijk dat we hierdoor klanten soms even moeten teleurstellen”, zegt een woordvoerder.
4 u
www.telegraaf.nl
Meta krijgt miljoenenboete voor onveilig opslaan wachtwoorden
Meta krijgt een boete van €91 miljoen euro van de Ierse datatoezichthouder omdat het bedrijf wachtwoorden van Instagram- en Facebookgebruikers onveilig opsloeg. Volgens de toezichthouder werden de wachtwoorden zonder versleuteling intern bewaard bij het moederbedrijf van de populaire socialemediasites. Daardoor hadden medewerkers de mogelijkheid om ze zonder al te veel moeite in te zien.
4 u
www.telegraaf.nl
Van Hijum opent onderhandelingen over zware beroepen, FNV wil eerst een goed gesprek
Minister Eddy van Hijum (Sociale Zaken) gaat volgende week weer in gesprek met de vakbonden en werkgevers over het vroegpensioen. Wat de minister betreft kunnen de onderhandelingen beginnen, maar zo ver is vakbond FNV nog niet.
4 u
www.telegraaf.nl
Datalek bij politie, hackers bemachtigen contactgegevens alle politiemedewerkers
Bij een hack bij de politie zijn "werkgerelateerde contactgegevens" van alle politiemedewerkers buitgemaakt. Dat heeft minister van Justitie en Veiligheid Van Weel bekendgemaakt in een brief aan de Tweede Kamer. Behalve de namen van politiemedewerkers, zijn er verder geen privégegevens of onderzoeksgegevens gelekt, zegt hij. De politie onderzoekt wat er is gebeurd en welke gevolgen dat heeft. De politie heeft melding gedaan bij de Autoriteit Persoonsgegevens. "Als blijkt dat naar aanleiding van dit incident aanvullende maatregelen nodig zijn, zullen deze worden getroffen", zegt Van Weel. De politie heeft alle medewerkers op de hoogte gesteld.
4 u
nos.nl
Gesprekken over vroegpensioen zware beroepen voortgezet
Het kabinet gaat volgende week weer praten met werkgevers en werknemers over een nieuwe vroegpensioenregeling voor mensen met een zwaar beroep. Minister van Hijum zei na de vergadering van het kabinet dat hij de intentie heeft om een goede regeling af te sluiten. De onderhandelingen liepen een paar weken geleden al in een vroeg stadium vast nadat de vakbonden een eerste voorstel van het kabinet hadden afgewezen. De bonden voerden de afgelopen weken ook actie. Zo werd gestaakt in het openbaar vervoer en waren bij enkele voetbalwedstrijden geen agenten aanwezig. Open gesprek Van Hijum noemde deze week in de Tweede Kamer de eisen van de bonden bespreekbaar en daarop zeiden de bonden weer in gesprek te willen gaan. Van Hijum gaat daar dus op in: "Er zijn mensen die niet gezond hun pensioen halen. We zullen luisteren naar de zorgen en voorstellen die zowel de werkgevers als de bonden op tafel leggen", zei hij vanmiddag. De minister vulde aan dat hij een open gesprek wil en dat het zijn inzet is om er zo snel mogelijk uit te komen: "Hoe eerder we resultaat boeken, hoe beter het is, maar je bent er pas uit als je eruit bent". Geen nieuwe VUT Van Hijum wilde niet ingaan op details. Eerder werd duidelijk dat het kabinet bang is dat een te riante vroegpensioenregeling waar te veel werknemers en beroepen gebruik van kunnen maken een soort nieuwe VUT-regeling wordt. De bestaande Regeling voor Vervroegd Uittreden (RVU) loopt tot en met 2025. Via die regeling kunnen mensen met een zwaar beroep maximaal drie jaar lang voor de pensioengerechtigde leeftijd een uitkering krijgen. Wat een zwaar beroep is, bepalen werkgevers en werknemers onderling zelf per sector.
4 u
nos.nl
Feyenoord heeft Gernot Trauner en Hugo Bueno weer aan boord voor duel met NEC
Feyenoord-trainer Brian Priske kan zaterdag in de uitwedstrijd bij NEC weer een beroep doen op Gernot Trauner en Hugo Bueno. De verdedigers zijn hersteld van hun blessures.
4 u
www.telegraaf.nl
Datalek bij politie: ’Contactgegevens politiemedewerkers buitgemaakt’
Er is een datalek geweest bij de politie, meldt justitieminister David van Weel (VVD) in een brief aan de Kamer. Er is een politieaccount gehackt waardoor contactgegevens van politiemedewerkers op straat zijn komen te liggen.
4 u
www.telegraaf.nl
Oevers 'probleemkanaal' Almelo-De Haandrik instabiel, provincie Overijssel bezorgd
Een groot gedeelte van de oevers van kanaal Almelo-De Haandrik in Overijssel is instabiel. Dat blijkt uit onderzoek dat de provincie liet uitvoeren naar de staat van het 65 kilometer lange kanaal. De betonnen en stalen damwanden van het kanaal zijn in slechte staat. Over een lengte van 43 kilometer is daarom versneld onderhoud nodig. De provincie vraagt de gemeenten waardoor het kanaal loopt op sommige plekken zwaar verkeer te weren. Ook kunnen vangrails worden geplaatst zodat auto's die in de berm komen de oevers niet verder belasten, staat in een persbericht. Probleemkanaal Het kanaal werd tussen 2011 en 2016 verbreed en verdiept. Na de werkzaamheden kwamen bij de provincie vierhonderd schademeldingen binnen van omwonenden omdat huizen langs het kanaal verzakten. In een aantal gevallen ging dat zo hard dat bewoners moesten verhuizen. De provincie zette een schaderegeling op, maar een deel van de bewoners voelde zich in de steek gelaten. Mona Keijzer werd destijds als bemiddelaar aangewezen. De schade-afhandeling loopt nog steeds, meldt RTV Oost. Teleurstelling en bezorgdheid Gedeputeerde Staten zeggen zich ervan bewust te zijn dat de nieuwe ontdekking tot teleurstelling en bezorgdheid leidt. Daarom wordt met omwonenden nagedacht over de toekomst van het kanaal. Mogelijk wordt scheepsvaart helemaal verboden: "Hebben we het kanaal op termijn echt nodig voor grote schepen? Of is het in de toekomst alleen voor de waterfunctie van het achterland? Die vraag is belangrijk om samen te beantwoorden in de komende tijd", laat verantwoordelijke gedeputeerde Martijn Dadema weten. "We gaan nu voorbereiden wat strikt noodzakelijk is om de oevers waar dat nodig is te herstellen." De oevers van het kanaal worden vanaf de weg wekelijks geïnspecteerd. Vanaf het water gebeurt dat maandelijks. De provincie verwacht dat het onderhoud veel geld zal kosten.
4 u
nos.nl
8,5 jaar cel voor twee Britse 12-jarige moordenaars
In het Verenigd Koninkrijk zijn twee jongens veroordeeld tot 8,5 jaar detentie voor een moord die ze pleegden toen ze 12 jaar waren. De rechter noemde hen „de jongste mesmoordenaars” en omschreef hun daden als „gruwelijk en schokkend.”
4 u
www.telegraaf.nl
Celstraf voor het gooien van soep naar Van Gogh in Londens museum
Twee belagers van een werk van de schilder Vincent van Gogh (1853-1890) in de National Gallery in Londen zijn veroordeeld tot twee jaar en tot 20 maanden cel wegens de „criminele beschadiging”.
4 u
www.telegraaf.nl
KNRM haalt kinderen en begeleiders van schip op Waddenzee
Op de Waddenzee zijn 24 passagiers van een zeilschip gehaald dat water maakt. Het zijn 21 kinderen en 3 begeleiders, allen uit Duitsland, meldt een woordvoerder van de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM). De Duitse kinderen en hun begeleiders zijn uit voorzorg naar de wal in Harlingen gebracht. Niemand is gewond geraakt. De klipper Johanna Engelina raakte door nog onbekende oorzaak lek op de vaarroute tussen Harlingen en Vlieland. Het schip drijft nog en wordt naar Harlingen gesleept. De bemanning is aan boord gebleven.
4 u
nos.nl
Zwitserse Muriel Furrer (18) overleden na zware valpartij bij WK wielrennen
De Zwitserse wielrenster Muriel Furrer (18), die donderdag hard ten val kwam op de WK wielrennen bij de junioren en in kritieke toestand in het ziekenhuis lag, is overleden.
4 u
www.telegraaf.nl
Nu al zestig vrouwen beschuldigen Mohammed al-Fayed van seksueel misbruik
Het aantal vrouwen dat Mohammed al-Fayed beschuldigt van seksueel misbruik is opgelopen naar zestig. Vorige week werd de BBC-documentaire Al Fayed: Predator at Harrods uitgezonden, waarin twintig vrouwen zeggen dat ze zijn misbruikt door de oud-eigenaar van het Londense warenhuis Harrods en voetbalclub Fulham. Sindsdien hebben nog veertig vrouwen zich gemeld. De documentaire toont hoe het misbruik van de vrouwen door Al-Fayed gebeurde. Ook wordt verteld over de angstcultuur bij Harrods en wordt getoond hoe de omgeving van Al-Fayed het misbruik verdoezelde. Het warenhuis bood vorige week excuses aan en erkende dat het tekortgeschoten is in de zorg voor de slachtoffers. Vijf vrouwen in de documentaire zeggen door de miljardair verkracht te zijn en acht spreken van seksueel misbruik en poging tot verkrachting. De zakenman dreigde dat de slachtoffers niet naar de politie moesten stappen. 'Enorme respons' Het is niet de eerste keer dat Al-Fayed in verband wordt gebracht met misbruik. Vanaf de jaren 90 tot aan 2018 werden er ook al meldingen gedaan door oud-medewerkers, wat in sommige gevallen leidde tot een politieonderzoek, maar zonder resultaat. De miljardair heeft de aantijgingen altijd ontkend. De vrouwen in de documentaire zeggen dat ze er nu pas over durven te praten, omdat Al-Fayed vorig jaar is overleden. "De respons was simpelweg enorm", zeggen de advocaten van de slachtoffers. Zij verwachten dat nog meer vrouwen zich zullen uitspreken. Gisteren deed de Londense politie nog een oproep aan slachtoffers om zich te melden. De politie zegt specialistische teams te hebben die zich bezighouden met de zaak. Mohammed Al-Fayed is de vader van Dodi al-Fayed, die in 1997 samen met prinses Diana omkwam bij een auto-ongeluk in Parijs.
5 u
nos.nl
Hoe sterk is Hezbollah nog na 10 dagen harde klappen van Israël? ’Allesbehalve knock-out geslagen’
Israël heeft Hezbollah in tien dagen tijd een gigantische harde klap toegebracht. Duizenden terroristen liggen in het ziekenhuis, de top van de beweging is gedecimeerd en bij een ongekende blitz-aanval van de luchtmacht is het omvangrijke raketarsenaal flink uitgedund. Desondanks is Hezbollah allesbehalve knock-out geslagen.
5 u
www.telegraaf.nl
Zoektocht Taghi naar advocaat gefaald vanwege ’giftigheid’ proces
De tot levenslang veroordeelde crimineel Ridouan Taghi is er ondanks verwoede pogingen niet in geslaagd om zelf een advocaat te vinden die hem wil bijstaan in het hoger beroep van de Marengozaak. Hij heeft nu het gerechtshof gevraagd om hem een advocaat toe te wijzen, ondanks dat hij eerder zei absoluut zijn eigen verdediging te willen kiezen.
5 u
www.telegraaf.nl
Doden en vermisten na aardverschuiving bij illegale goudmijn in Indonesië
Bij een illegale goudmijn op het Indonesische eiland Sumatra zijn zeker vijftien mensen omgekomen bij een aardverschuiving. Die werd veroorzaakt door hevige regenbuien. Nog 25 mensen zijn vermist. Naar hen wordt nog gezocht. Omwonenden waren op zoek naar goud in een bergachtig gebied in het westen van Sumatra, toen ze werden verrast door een stroom modder. Drie mensen konden levend uit de modder worden gehaald. De hulp wordt bemoeilijk door de weersomstandigheden en de afgelegen locatie. Volgens lokale hulpdiensten kan de mijn alleen te voet worden bereikt, en kost het vier uur lopen om er te komen. Er gebeuren vaker ongelukken bij mijnen in Indonesië. Het laatste grote ongeluk gebeurde in juli op het eiland Sulawesi. Toen kwamen 23 mensen om bij een aardverschuiving.
5 u
nos.nl
Twintig gezinnen werken waarschijnlijk mee aan zedenproces Barendrecht
Twintig families met kinderen die slachtoffer zijn geworden in de zedenzaak in Barendrecht „werken zoals het ernaar uitziet mee aan het strafproces.” Dat meldt advocaat Frank Hamers die de gezinnen samen met Angélica Hamers bijstaat.
5 u
www.telegraaf.nl
Woorden schieten tekort voor F-16, die toch ook dodelijk wapen is
Licht, wendbaar, sexy, een jongensdroom. Het is zomaar een greep uit de lovende woorden waarmee de F-16 door kenners wordt beschreven; je zou bijna vergeten dat het ook een dodelijk wapentuig is. Vanmiddag vliegen de gevechtsvliegtuigen na 45 jaar voor de allerlaatste keer over Nederland. Defensie noemt het toestel iconisch, maar na veel updates is hij nu toch echt verouderd. Vandaag neemt Defensie groots afscheid, waarna hij definitief is vervangen door de F-35. De F-16 werd in 1979 in Nederland in gebruik genomen. Het vliegtuig was in die tijd heel bijzonder. "Hij was en is onvoorstelbaar beweeglijk, als geen ander kon 'ie manoeuvreren", zegt Frans Osinga, oud-F-16-piloot en hoogleraar Oorlogsstudies aan de Universiteit Leiden. Bommenwerper De 'Fighting Falcon', zoals de straaljager ook wel genoemd wordt, was ontwikkeld als luchtverdedigingsjager, maar bleek multi-inzetbaar. Osinga: "Omdat-ie modulair is ontworpen met aanpasbare software die je steeds kunt updaten, kon de F-16 ook makkelijk worden ingezet als bommenwerper. Het was het eerste vliegtuig dat je in meerdere rollen tegelijk kon inzetten. En dat was voor een kleine luchtmacht als Nederland enorm belangrijk." Na de Koude Oorlog rees de vraag hoe nuttig de vliegtuigen nog zouden zijn, maar de F-16's bleken alleskunners die ook in nieuwe rollen konden worden gebruikt. Ze werden ingezet bij operaties in Afghanistan en Libië en speelden een grote rol in de strijd tegen IS in Irak. "Het is een van de weinige wapensystemen van onze krijgsmacht die voortdurend zijn ingezet", aldus Osinga. Overigens was de F-16 in Irak betrokken bij een van de dodelijkste incidenten uit de Nederlandse militaire geschiedenis. Bij een bombardement op een bommenfabriek in Hawija werden zeker zeventig burgers gedood, Osinga kan zich de eerste keer dat hij in een F-16 mocht vliegen nog goed herinneren. "Dat was een jongensdroom die uitkwam. Hij was zo wendbaar en makkelijk te besturen, een ware openbaring. Omdat het vliegen zo gemakkelijk was, was er meer aandacht voor het besturen van alle systemen." Sexy vliegtuig De straaljager is niet alleen goed, maar ook mooi, vinden kenners. In een afscheidsvideo van de luchtmacht omschrijven mensen die met het toestel gevlogen en gewerkt hebben de F-16 als "een sexy vliegtuig". "Hij is gewoon mooi om te zien, het is net een sportauto", zegt iemand. En een ander: "Je wordt een soort roofvogel." Nederland kocht in 1979 direct 213 F-16's. In 1992 was het aantal inzetbare F'16's het hoogst: 187 stuks, verdeeld over negen squadrons (operationele eenheden). Wereldwijd kochten 24 landen er samen bijna 5000. De toestellen waren ontworpen voor maximaal 3000 vlieguren, maar de luchtmacht vloog er in die 45 jaar gemiddeld zo'n 6000 uur mee. Tientallen jaren en vele bezuinigingsrondes verder heeft Nederland nog enkele tientallen F-16's. Het materiaal is nu echt verouderd en de klachten die steeds complexer worden zijn moeilijker op te lossen. Mede daarom geeft Nederland de toestellen nu weg. 24 gaan er naar Oekraïne, of zijn daar al. Daar worden ze ingezet in de oorlog met Rusland. Een ander deel gaat naar Roemenië, waar ze gebruikt zullen worden voor trainingen. Zes tot acht straaljagers vliegen vanmiddag een afscheidsronde van 2 uur langs militaire vliegvelden in Nederland. Wil je de afscheidsronde volgen? Dat kan via deze livestream.
5 u
nos.nl