Het wegblijven van veel regeringsleiders bij de klimaattop in Azerbeidzjan betekent niet dat landen de top niet belangrijk vinden. Dat zegt Eurocommissaris Wopke Hoekstra voor Klimaat en Schone Groei in gesprek met de NOS.
Hoekstra vervangt op de top zelf (mede) de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen. Zij moet zich naar eigen zeggen richten op de hoorzittingen van haar Europese Commissie.
"Meer dan de helft van de Europese regeringsleiders is hier", benadrukt Hoekstra. "Er zijn heel veel regeringsleiders en staatshoofden aanwezig, ook om te laten zien hoe belangrijk ze het vinden."
Dat Von der Leyen beter in Bakoe had kunnen zijn om dat uit te stralen, weerspreekt hij.
Von der Leyen is niet de enige die afwezig is. Waar je op eerdere toppen kon struikelen over de wereldleiders, schitteren die dit jaar door afwezigheid. De Amerikaanse president Biden laat verstek gaan, en China stuurt een klimaatgezant in plaats van president Xi Jinping. Ook de Duitse bondskanselier Scholz en de Franse president Macron zijn er niet bij.
"De omstandigheden waarin wordt onderhandeld zijn wel heel ingewikkeld", erkent Hoekstra. "Maar dat heeft veel meer met het onderwerp en de geopolitieke spanningen te maken dan met de regeringsleiders die er niet zijn. Het is sowieso ingewikkeld om het met een groep van 200 landen eens te worden over klimaatbeleid. En tel daar ook de spanningen in de wereld bij op: de oorlog in Oekraïne, de onrust in het Midden-Oosten. Dat zijn allemaal dingen die mensen in hun achterhoofd hebben als ze hier aanschuiven."
Hoekstra zegt te begrijpen dat Von der Leyen, premier Schoof en Bondskanselier Scholz de top overslaan:
Ook premier Schoof blijft weg. Hij zou vandaag en morgen aanwezig zijn, maar trok zich afgelopen weekend terug in verband met het geweld in Amsterdam. Minister Hermans van Klimaat en Groene Groei is er wel, samen met de staatssecretarissen Jansen (OV en Milieu) en Karremans (Jeugd, Preventie en Sport).
"Van de G7-landen (Canada, Duitsland, Frankrijk, Italië, Japan, VK, VS) is slechts één leider aanwezig", zegt Patrick Verkooijen van het Global Center on Adaptation van de VN. "En kijk naar de BRICS (Brazilië, Rusland, India, China, Zuid-Afrika): niemand van hen is hier aanwezig. Je vraagt je toch af waarom niet. Een reden zou kunnen zijn dat zij al voorvoelden dat deze klimaattop niet tot een gewenst resultaat zal leiden en daarom afstand nemen van een top die wellicht gedoemd is te mislukken".
TussenstationKlimaatwetenschapper en voormalig klimaatonderhandelaar Leo Meyer nuanceert dat beeld. "Als je kijkt naar de hele lijst van klimaattoppen, sinds het begin, dan is er altijd een afwisseling geweest in de mate van politieke vertegenwoordiging. Ik vergelijk het wel eens met een rijdende trein, en de toppen met tussenstations en hoofdstations. Bakoe is toch meer een tussenstation."
Bovendien kan het ook averechts werken om met name met de politieke zwaargewichten over belangrijke details te praten, zaken die soms beter door ambtenaren en ministers kunnen worden gladgestreken. "Het onderwerp speelt in dit geval denk ik ook wel een rol: dit gaat om financiering met veel nullen. Het zou me niet verbazen als men op dat politieke niveau de vingers hier niet aan wil branden."
Verkooijen is somberder. "Het ontbreken van regeringsleiders vanuit met name de G7 is ook heel nadrukkelijk een signaal over multilateralisme", kortom: een veeg teken voor internationale samenwerking. "Die staat onder druk. Dat zien we hier in Bakoe en dat zagen we vorig jaar ook al. Wat ons de komende tijd met een nieuwe Trump-periode te wachten staat is een groot vraagstuk, maar wat we hier zien, belooft niet veel goeds."
Waar gaat die klimaattop eigenlijk over? We leggen het hier uit:
Ook Greenpeace vindt de afwezigheid van veel leiders teleurstellend. "Ze laten de kans liggen om hun gewicht in de strijd te gooien tegen klimaatverandering", vindt klimaatexpert Maarten de Zeeuw die namens Greenpeace in Baku is. "Maar ook zonder deze leiders kunnen landen ambitie en verantwoordelijkheid tonen in de onderhandelingen. Want juist nu, na de verkiezing van Trump, is het zo belangrijk dat Europese landen leiderschap tonen."
Voor VN-secretaris-generaal Guterres is de afwezigheid van een deel van de wereldleiders in ieder geval geen reden om de ambities omlaag bij te stellen. "De wereld moet de portemonnee trekken of de mensheid zal een hoge prijs betalen", zei hij vanochtend bij de opening van de top. "Een akkoord is noodzakelijk."
nos.nl