Het onderzoeksprogramma Pointer heeft in samenwerking met internationale mediabedrijven nieuwe data verzameld van Russische schepen die mede worden ingezet voor spionage. De schepen houden onder meer militaire doelen en windmolenparken in de Noord- en Oostzee in de gaten, meldt Pointer. Ze zijn ook voor de kust van Nederland gezien.
Het programma deed al eerder onderzoek naar de dubbelrol van Russische schepen. Ook in het buitenland is veel onderzoek gedaan en zijn er aanwijzingen van spionage. Bij dit nieuwe onderzoek is, op basis van onder meer morsecode en andere data, in kaart gebracht hoe vaak de schepen voor de kust lagen.
In totaal hebben de schepen 428 reizen gemaakt in de Oost- en Noordzee. Bij minstens 54 van die reizen voeren ze extreem langzaam, zigzaggend of stopten ze volledig in de buurt van belangrijke infrastructuur. De schepen lagen acht keer voor de Nederlandse kust. Ook zouden er leden van de Spetsnaz meevaren, een Russische gespecialiseerde militaire eenheid.
De vermoedelijke doelwitten van spionage zijn een NAVO-duikgebied voor onderzeeërs bij Duitsland, de windparken voor de Nederlandse kust en de Balticconnector, een aardgaspijpleiding tussen Estland en Finland. Ook bij Denemarken, het Verenigd Koninkrijk en Finland zijn Russische schepen gesignaleerd.
Volgens Pointer worden de schepen die in de Oost- en Noordzee varen officieel gebruikt voor hydrografisch onderzoek of reddingsoperaties onder het zeeoppervlak. In werkelijkheid wordt informatie doorgegeven aan de Russische strijdkrachten, meldt een voormalig medewerker van zo'n schip. Rusland bekijkt de kritieke infrastructuur volgens hem vanuit strategisch oogpunt.
De infrastructuur vormt in geval van oorlog een belangrijk doelwit, zegt de oud-medewerker. "De directe functie van de onderzoeksschepen is daarom het scannen van de zeebodem en het verstrekken van deze informatie aan het leger."
'Doel is saboteren'Russische schepen mogen vanwege het zeerecht vrij varen door de Noord- en Oostzee. Ze worden wel geschaduwd door marineschepen van de NAVO als daar aanleiding voor is. "Ze brengen al onze kritieke infrastructuur in kaart met zeer geavanceerde apparatuur, met als doel die te kunnen saboteren", zegt James Appathurai (assistent secretaris-generaal van de NAVO) tegen Pointer.
"In het afgelopen half jaar zien we een stijging van de bedreigingen tegen onze landen. Waaronder sabotage, politieke inmenging, desinformatie, cyberaanvallen, gedwongen migratie en aanvallen op kritieke infrastructuur onder water. Ze zijn allemaal onderdeel van een patroon waar we ons tegen moeten verdedigen. We doen veel, maar we zijn nog niet voldoende voorbereid", zegt Appathurai.
Ook VVD-Europarlementariër Bart Groothuis vindt dat er te weinig gebeurt om de infrastructuur te beschermen. "Ga er agressief op zitten, hinder ze. Je moet deze dreiging serieus nemen. Zolang we onze diensten er niet op afsturen om amok te maken, voelen die Russen zich vrij die operaties hier uit te voeren."
nos.nl