"Justice climatique, justice climatique!", roept Seynabou Sarr, haar stem al schor voor de optocht goed en wel is begonnen. "Klimaatrechtvaardigheid, dat willen wij!" Om haar boodschap kracht bij te zetten slaat ze bij elk woord op een grote kalebas, opgefleurd in het groen-geel-rood van de Senegalese vlag.
Sarr is een van de pakweg tachtig vrouwen die in de hoofdstad Dakar de straat op is gegaan voor een speciale klimaatmars, voor en door vrouwen. Want klimaatverandering treft hen het hardst, zegt organisator Khady Camara. "Vooral vrouwen die op het platteland wonen. Zij vangen de hardste klappen op."
Vrouwen merken gevolgen als eersteIn Senegal, maar ook in veel andere Afrikaanse landen, zijn vrouwen vaker dan mannen verantwoordelijk voor het verbouwen van voedsel, het halen van water en het rapen van brandhout. Vanwege extreme weerpatronen, langdurige droogteperioden of hevige regenval wordt dat steeds lastiger en gevaarlijker.
Als dit zo doorgaat, zeggen de Verenigde Naties, kunnen in de komende decennia 158 miljoen meisjes en vrouwen over het randje van de armoedegrens worden geduwd. Bovendien is 80 procent van de klimaatvluchtelingen vrouw en lopen zij veertien keer zo veel kans om bij een natuurramp om het leven te komen - onder andere door beperkte toegang tot informatie, beperkte mobiliteit en middelen.
"Wij willen dat onze politici, die mannen in pak, dit gaan aankaarten bij de klimaattop", zegt Cheikhna Faye, verwijzend naar de klimaattop in Azerbeidzjan die maandag is begonnen. Op haar protestbord heeft ze een foto geplakt van beroemde klimaatactivisten, zoals Greta Thunberg. "Eigenlijk moeten ze ons allemaal meenemen, wij moeten ook aan tafel."
GenderklimaattopIn Bakoe staat genderongelijkheid wel degelijk hoog op de onderhandelingsagenda, vertelt Mwanahamisi Singano, beleidsdirecteur van de Women's Environment & Development Organization.
"Op deze top gaat het veel over financiën, maar feministen omschrijven dit ook als een gender-COP", zegt ze vanuit Bakoe. "Begin dit jaar waren we bezorgd dat gender weinig ruimte zou krijgen, maar dankzij de druk van feministen en belangenorganisaties zien we dat er veel mensen op de onderhandelingen afkomen."
Dit jaar is het de bedoeling dat het Lima Work Programme on Gender, dat zich richt op gendergelijkheid bij klimaatplannen, wordt verlengd. Singano heeft goede hoop: "Lange tijd is de stem van vrouwen niet gehoord, ze werden niet begrepen of aan de kant gezet. Dat is waarom organisaties zoals de onze vrouwen en meisjes ondersteunen. Want zij moeten de last dragen van een crisis waar zij niet zelf verantwoordelijk voor zijn."
Zwaar klimaatjaarBij de mars in de straten van Dakar komt een megafoon tevoorschijn, tientallen kartonnen borden gaan de lucht in. De optocht leidt dwars door een volkswijk, winkeliers kijken verbaasd op als ze de bontgekleurde stoet vrouwen voorbij zien trekken.
Dit jaar was voor Senegal, net als voor veel andere landen in de regio, een buitengewoon zwaar klimaatjaar. In West-Afrika werden in het voorjaar recordtemperaturen gemeten, in de zomer volgden hevige overstromingen. Meer dan een miljoen mensen hebben daardoor hun huizen moeten ontvluchten, zeker 1500 mensen kwamen om het leven.
"Hier in Senegal hebben we allemaal de beelden gezien van de rivier die buiten de oevers trad", zegt Mayram Sy, een jonge klimaatactivist. "Maar er was niets gedaan om dat te voorkomen, om mensen te waarschuwen. Er worden allerlei politieke beloftes gedaan, maar concreet gebeurt er niet genoeg."
Khady Camara vindt dat niet enkel Senegalese politici, maar juist ook rijkere, westerse landen een belangrijke verantwoordelijkheid hebben. "Wij stoten maar een klein percentage van alle broeikasgassen uit. Toch worden wij het hardste geraakt. Het is hoog tijd dat dat ophoudt."
Eerder waarschuwenBij de vorige klimaattop stemden landen in met het oprichten van een speciaal klimaatschadefonds, waar armere landen een beroep op kunnen doen. Het is de bedoeling dat de landen in Bakoe besluiten hoe ze dit fonds precies willen inrichten, zodat vanaf volgend jaar de eerste betalingen kunnen worden uitgekeerd. Nederland zegde eerder 15 miljoen euro toe aan dit fonds.
"Het belangrijkste is dat er meer wordt geïnvesteerd in het vroegtijdig waarschuwen van mensen als er een klimaatramp aanstaande is", zegt Camara. In veel landen ontbreekt het nog aan een werkend waarschuwingssysteem. "Daar moet op worden ingezet, zodat vrouwen in Afrika beter kunnen worden beschermd."
Meer weten over de klimaattop in Bakoe? In deze video zie je wat er besproken wordt:
nos.nl