SyFeed RSS Reader - add sources and read your favorite news.

Reddingswerkers hebben zicht op helikopter waarin Iraanse president crashte

Reddingswerkers hebben zicht op de helikopter waarin de Iraanse president Ebrahim Raisi gisteren neerstortte, meldt de Iraanse staatstelevisie. Er wordt niets gezegd over de toestand van de president. Het hoofd van de Rode Halve Maan noemt de situatie "niet goed". De helikopter waarin Raisi samen met de minister van Buitenlandse Zaken en zeven ande

1 u

nos.nl

Twee gewonden bij schietpartij café Brussel

In Brussel zijn twee mannen gewond geraakt nadat twee personen op een scooter het vuur hadden geopend op een café. Een van de slachtoffers is zwaargewond, zegt de politie tegen Het Nieuwsblad. Beide slachtoffers zijn met schotwonden naar het ziekenhuis gebracht. De politie kreeg even na 23.00 uur een melding van een schietpartij bij het café, dat z

2 u

nos.nl

Geweldsuitbarsting in zuiden van Mexico in aanloop naar verkiezingen

In het zuiden van Mexico zijn de afgelopen dagen zeker veertien mensen om het leven gekomen bij drie verschillende aanslagen op politici die zich kandidaat hadden gesteld bij verkiezingen. Het geweld in het land is toegenomen in de aanloop naar de algemene verkiezingen van 2 juni. Bendes strijden om territorium en plegen aanslagen op politici en bu

2 u

nos.nl

VS trekt laatste troepen uiterlijk half september terug uit Niger

De Verenigde Staten zullen uiterlijk 15 september hun laatste troepen terugtrekken uit Niger. Dat hebben de landen gezegd in een gezamenlijke verklaring. Het akkoord kwam tot stand na een vijfdaags overleg in hoofdstad Niamey. Het biedt onder meer garanties voor de veiligheid van Amerikaanse troepen de komende maanden. Het proces van de terugtrekki

4 u

nos.nl

IS eist aanslag in Afghanistan op

IS heeft via zijn kanaal op de berichtendienst Telegram de aanslag opgeëist in Afghanistan waarbij vrijdag zes mensen om het leven kwamen. Onder de doden waren drie toeristen uit Spanje. De slachtoffers werden neergeschoten op een markt in de stad Bamyan. Daarbij raakten ook acht mensen gewond; vier Afghanen en mensen uit Noorwegen, Australië, Lito

8 u

nos.nl

Na tientallen jaren binnenkort duidelijkheid over bloedschandaal in Engeland

Duizenden mensen zijn overleden aan wat in Groot-Brittannië het 'Bloedschandaal' wordt genoemd. In de jaren 70 en 80 kregen patiënten besmette bloedproducten toegediend met dodelijke virussen zoals hepatitis C en hiv. Veel besmette bloedproducten waren afkomstig uit Amerika, waar (drugs-)verslaafden en gevangenen betaald kregen om bloed te geven, e

9 u

nos.nl

Duizenden mensen zijn overleden aan wat in Groot-Brittannië het 'Bloedschandaal' wordt genoemd. In de jaren 70 en 80 kregen patiënten besmette bloedproducten toegediend met dodelijke virussen zoals hepatitis C en hiv. Veel besmette bloedproducten waren afkomstig uit Amerika, waar (drugs-)verslaafden en gevangenen betaald kregen om bloed te geven, en niet goed gescreend werd op virussen. Maandag komt er in het Verenigd Koninkrijk een rapport over uit. Een nationale commissie heeft zes jaar onderzoek gedaan naar de rol van farmaceutische bedrijven, ziekenhuizen en politici. Het rapport zal naar verwachting ook de weg vrijmaken voor schadevergoedingen, die in de miljarden kunnen lopen. Wondermedicijn Een van de slachtoffers van het bloedschandaal is Lee Turton. Hij was tien toen hij overleed aan hiv/aids. Lee had in het ziekenhuis bloed gekregen voor zijn hemofilie, een erfelijke bloedstollingsafwijking; bloed dat bleek besmet met het hiv-virus. Lee was vanaf zijn tweede door zijn artsen op Factor VIII gezet, een nieuw medicijn verkregen uit bloedplasma. Zijn ouders Denise en Colin Turton werd verteld dat het medicijn 'gemakkelijker en sneller was in gebruik', herinnert moeder Denise zich. Het werd gezien als wondermedicijn voor mensen met hemofilie. Factor VIII Omdat de vraag naar het medicijn snel toenam, werden bloedproducten geïmporteerd uit de VS. Doordat Factor VIII van gemixt donorbloed werd gemaakt, kon één kleine hoeveelheid virus al een hele lading van het medicijn infecteren. In Amerika werden mensen, anders dan in Europa, betaald om bloed te doneren. Ook risicogroepen zoals gevangenen en verslaafden konden bloed geven in ruil voor geld, wat hun een motief gaf om eventuele infecties of ziektes te verzwijgen. Toen Lee vier was, werden zijn ouders bij de behandelend arts geroepen. "Hij vertelde ons dat Lee hiv-positief was. We begrepen het niet en kregen vrijwel geen antwoorden: 'Ik weet net zoveel als jullie' zei de arts, waarna hij de kamer uitliep. Verketterd en gestigmatiseerd In die tijd was er veel angst, onduidelijkheid en misinformatie over hiv en aids, vertelt moeder Denise. "We wilden Lee beschermen maar de arts had de school al ingelicht. Het hoofd van de school belde en zei dat er pers voor de school stond. Er waren ouders die niet wilden dat Lee in de klas zat. Kinderen die niet met hem mochten spelen. Twee docenten weigerden hem les te geven," vertelt Denise. Terwijl Lee doodziek was, werd het gezin gestigmatiseerd. "We besloten te verhuizen. We wilden hem nog een klein beetje van zijn jeugd geven, al wisten we dat hij niet lang meer zou leven. De laatste jaren waren het moeilijkst," vertelt vader Colin. "Hij was erg ziek en had veel pijn. Het was te veel voor een kind. Verschrikkelijk om te zien." Hepatitis C Na Lees dood in 1992 wisten Denise en Colin jarenlang niet dat er duizenden andere slachtoffers waren. Zo'n 1250 patiënten werden via het hemofilie-medicijn geïnfecteerd, onder wie 350 kinderen. Ook werden duizenden patiënten die bloedtransfusies nodig hadden, bijvoorbeeld na een bevalling of operatie, geïnfecteerd met besmet bloed, sommigen ook met Hepatitis C. Hepatitis C is een sluimerende ziekte die de lever aantast. Omdat je het lang kan dragen, lopen de schattingen van aantallen besmettingen sterk uiteen: veel patiënten ontdekten pas jaren later dat hun aandoening te maken had met besmet bloed dat ze in het ziekenhuis hadden gekregen. Geen antwoorden Voor de ouders van Lee bleef de schaal van het bloedschandaal lang onduidelijk. Er was nog geen internet, waarop slachtoffers met elkaar in contact konden komen, vertelt het stel. Bovendien rustte er een taboe op. "We liepen tegen een muur op, nergens kregen we antwoorden." Inmiddels was Colin zijn baan verloren omdat hij veel tijd in het ziekenhuis had doorgebracht met Lee en was er geen geld voor een advocaat. Pas in 2016 kwamen ze in contact met een slachtoffergroep. Een campagne van slachtoffers en nabestaanden zette druk op de regering om na tientallen jaren een nationaal onderzoek te starten. Een commissie werd aangesteld in 2018 en heeft gedurende zes jaar onderzocht waarom mensen besmette bloedproducten kregen, hoe de autoriteiten reageerden, en of het een doofpotaffaire was. Aantal Nederlandse besmettingen bleef laag De Britse onderzoekscommissie heeft ook een Nederlands slachtoffer gehoord: Cees Smits. Ook in Nederland zijn destijds patiënten geïnfecteerd geraakt, zij het op kleinere schaal: ongeveer 150. Van hen zijn er nog enkele tientallen in leven. Het aantal besmettingen in Nederland bleef relatief laag omdat een aantal ziekenhuizen tegen betaald bloed was. Het bloedschandaal heeft zich ook voorgedaan in Frankrijk, Duitsland, Spanje, Italië en natuurlijk in Amerika. De slachtoffers in Nederland ontvingen in 1996 via de nationale ombudsman en met steun van minister Els Borst excuses en een schadevergoeding. In het Verenigd Koninkrijk, waar aanzienlijk meer mensen besmet raakten, wordt hier nog steeds op gewacht. In het VK zijn ruim 3000 mensen overleden. "Ik hoop dat de waarheid aan het licht komt na al die jaren en dat er mensen verantwoordelijk worden gehouden", zegt Denise. "Lee, en zoveel andere slachtoffers, verdienen dat."

Sean 'Diddy' na mishandelingsvideo: 'Ik walgde toen ik het deed en ik walg nu'

De Amerikaanse rapper en muziekbaas Sean 'Diddy' Combs geeft in een video op Instagram toe dat hij zijn ex-vriendin Cassie Ventura heeft mishandeld. Eerder ontkende hij dat, maar vrijdag kwamen er bewakingsbeelden vrij waarop de mishandeling te zien is. Combs zegt in zijn video dat het hem "heel erg spijt." Combs: "Ik neem de volledige verantwoorde

10 u

nos.nl

'Diddy' na mishandelingsvideo: 'Walgde toen ik het deed en ik walg nu'

De Amerikaanse rapper en muziekbaas Sean 'Diddy' Combs geeft in een video op Instagram toe dat hij zijn ex-vriendin, r&b-zangeres Cassie Ventura, heeft mishandeld. Eerder ontkende hij dat, maar vrijdag kwamen er bewakingsbeelden vrij waarop de mishandeling te zien is. Combs zegt in zijn video dat het hem "heel erg spijt." Combs: "Ik neem de volledi

10 u

nos.nl

Hogere btw voor kunst, cultuur en hotels in aantocht, sectoren vrezen klap

De nieuwe coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB wil de btw op de meeste culturele goederen verhogen. Dit betekent dat de belasting voor bijvoorbeeld boeken en podiumkunsten van 9 naar 21 procent gaat. Ook het eerder verlaagde tarief voor de hotelsector gaat weer naar 21 procent. Wat zijn daar de gevolgen van? De betrokken sectoren reageren in ieder gev

11 u

nos.nl

De nieuwe coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB wil de btw op de meeste culturele goederen verhogen. Dit betekent dat de belasting voor bijvoorbeeld boeken en podiumkunsten van 9 naar 21 procent gaat. Ook het eerder verlaagde tarief voor de hotelsector gaat weer naar 21 procent. Wat zijn daar de gevolgen van? De betrokken sectoren reageren in ieder geval geschrokken op de plannen. Zo heeft Koninklijke Horeca Nederland het over "een nieuwe klap" voor de horeca, verwijzend naar alle gestegen kosten en de naweeën van corona. Ook de Vereniging Nederlandse Poppodia en Festivals zegt dat de maatregel het verdienvermogen van festivals schaadt. De brancheorganisatie vreest dat "uitgaan straks alleen nog te betalen is voor rijke mensen". De boekenbranche verwacht een prijsverhoging en een daling van de verkoop, terwijl volgens de CPNB "de leesvaardigheid onder druk staat". De Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties vindt de maatregel zorgwekkend en stelt dat "sterke podia juist bij uitstek bijdragen aan de door partijen gewenste verbetering van het vestigingsklimaat". Waarschuwing bonden Vakbonden reageren geschrokken op de maatregelen. FNV Media & Cultuur waarschuwt voor banenverlies en een grotere financiële onzekerheid voor werknemers. De Nederlandse Vereniging voor Journalisten verwacht negatieve gevolgen voor de toegankelijkheid en kwaliteit van de journalistiek, omdat er 100 miljoen op de publieke omroep wordt bezuinigd en ook de btw op kranten en tijdschriften omhooggaat. Dure kaartje en minder bezoekers Eerder liet het kabinet de effectiviteit en doelmatigheid van het verlaagde btw-tarief onderzoeken door twee onafhankelijke bureaus. Hieruit bleek dat bij het btw-tarief van 9 procent op bijvoorbeeld cultuur en boeken niet kan worden vastgesteld of het beoogde doel wordt gehaald, zoals het stimuleren van de kenniseconomie, toegang tot informatie en pluriformiteit van media. Het steunen van de toerisme-sector door lage btw op museumkaartjes lukt waarschijnlijk wel, maar de onderzoekers konden dat niet met zekerheid vaststellen. Maar volgens René Goudriaan, gepensioneerd adviseur op het gebied van economie en cultuur, hoef je geen groot econoom te zijn om te weten dat hogere prijzen leiden tot minder bezoekers voor musea en theaters. Hij verwacht dat de belasting wordt doorberekend in hogere prijzen, met als gevolg minder verkochte kaartjes. "Deze sector heeft geen vlees op de botten, want er is in het verleden al gekort en de instellingen zijn nog aan het herstellen van de lockdowns." Als de cultuursector de btw-verhoging doorberekent aan bezoekers of klanten betekent dat een tariefstijging van meer dan 10 procent. In opdracht van Kunsten '92, branchevereniging voor de cultuur- en creatieve sector, onderzocht Goudriaan wat een dergelijke prijsverhoging voor impact heeft. Afhankelijk van de sector kwam hij uit op tussen de 3 en 10 procent minder verkochte boeken of entreekaarten. Bioscoop versus museum Barbara Baarsma, hoogleraar economie aan de Universiteit van Amsterdam en hoofdeconoom bij adviesbureau PWC, vraagt zich af welk doel de nieuwe coalitie wil nastreven. "Zijn het bezuinigingen of is het een herverdelingsargument? Hogere inkomens maken meer gebruik van de culturele sector dan lagere inkomens en die kunnen een duurder toegangskaartje wel betalen", zegt Baarsma. "Maar dan scheer je alle faciliteiten wel over één kam, onafhankelijk van de doelgroep." De belastingverhoging gaat per 2026 in. Dagrecreatie, bioscopen en kampeerterreinen zijn uitgezonderd. Het moet de schatkist ongeveer 2,2 miljard euro opleveren. Baarsma vraagt zich op of het ontzien van bioscopen vanuit concurrentieoverweging is toegestaan. "Je kunt namelijk beargumenteren dat bioscopen concurreren met musea en poppodia. In dat geval worden niet alle culturele voorzieningen gelijk behandeld, wat wel zou moeten."

'Staatsgreep verijdeld in Democratische Republiek Congo'

Het Congolese leger zegt een staatsgreep te hebben verijdeld. Het huis van kandidaat-parlementsvoorzitter Kamerhe in Kinshasa werd aangevallen en ook was er een aanval op het paleis van president Tshisekedi. Volgens brigadegeneraal en legerwoordvoerder Ekenge is de situatie nu onder controle. Dat zei hij in een korte toespraak op de staatstelevisie

12 u

nos.nl

Parijs: ‘Azerbeidzjan zit achter geweld Nieuw-Caledonië’

Frankrijk denkt dat het recente geweld in Nieuw-Caledonië wordt opgestookt vanuit het buitenland. Dat zou gebeuren vanuit de voormalige Sovjet-staat Azerbeidzjan. Dat land steunt onafhankelijkheidsstrijders in Nieuw-Caledonië. Bij de demonstraties de afgelopen dagen wapperde - tot veler verrassing - de nationale vlag van Azerbeidzjan naast die van

13 u

nos.nl

Frankrijk denkt dat het recente geweld in Nieuw-Caledonië wordt opgestookt vanuit het buitenland. Dat zou gebeuren vanuit de voormalige Sovjet-staat Azerbeidzjan. Dat land steunt onafhankelijkheidsstrijders in Nieuw-Caledonië. Bij de demonstraties de afgelopen dagen wapperde - tot veler verrassing - de nationale vlag van Azerbeidzjan naast die van Nieuw-Caledonië, hoewel het land op bijna 14.000 kilometer afstand ligt. Betogers liepen met T-shirts met de opdruk: "Groupe d'Initiative de Bakou" (GIB), een lobbyorganisatie van Azerbeidzjan. In de hoofdstad Nouméa zijn foto's van de Azerbeidzjaanse president Ilham Aliyev gesignaleerd. De regering in Parijs spreekt van buitenlandse inmenging. Als het over Azerbeidzjan gaat: dat zijn geen sprookjesverhalen, dat gebeurt echt, zei minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin afgelopen week. "Een deel van de onafhankelijkheidsstrijders heeft afspraken heeft gemaakt met Azerbeidzjan." Samenwerkingsverdrag De regering in Bakoe ontkent de aantijgingen en spreekt van "leugens en ongefundeerde beschuldigingen". Maar op Nieuw-Caledonië wordt er niet geheimzinnig over gedaan. Een maand geleden ondertekenden het parlement van de het overzeese gebiedsdeel en het parlement van Azerbeidzjan een samenwerkingsverdrag. "We hebben hulp nodig en zien geen andere mogelijkheid dan ons tot andere landen te richten", zei de Caledonische parlementsvoorzitter Roch Wamytan. Het is al bijna een week onrustig op de Franse eilandengroep ten oosten van Australië. Betogers gingen de straat op, er werd geschoten en brand gesticht, er waren harde confrontaties met de politie en overal zijn blokkades opgericht door gewapende betogers. Tot nu toe vielen zes doden. De directe aanleiding voor het geweld zijn de Franse plannen om meer Fransen op Nieuw-Caledonië stemrecht te geven. De oorspronkelijke bewoners, de Kanaken, zijn bang dat ze daardoor aan invloed verliezen. Parijs vermoedt dat Azerbeidzjan die spanningen aangrijpt om het verzet tegen 'de Franse overheersing' aan te moedigen. Armenië Volgens deskundigen is daar een politieke reden voor. Bij conflicten tussen Azerbeidzjan en Armenië de afgelopen jaren nam Frankrijk het altijd op voor Armenië. Vorig jaar beloofde Parijs nog militaire steun aan Armenië, "om zichzelf te verdedigen", zei de Franse minister van Buitenlandse Zaken destijds. "Het enige dat de machthebbers in Azerbeidzjan willen is wraak nemen op Parijs. De situatie in Nieuw-Caledonië interesseert ze niet'', zei historicus en Kaukasus-specialist Charles Urjewicz tegen Le Figaro. Eén van de middelen daarvoor is de lobby-organisatie Groupe d'Initiative de Bakou. Die werd in juli vorig jaar opgericht in de Azerbeizdjaanse hoofdstad Bakou. Officieel is het doel van de organisatie om te strijden tegen kolonialisme en neokolonialisme. Bij de oprichtingsvergadering waren onafhankelijkheidsstrijders aanwezig uit verschillende Franse landsdelen, zoals Nieuw-Caledonië, Martinique, Guyana en Polynesië. De GIB organiseert met regelmaat internationale bijeenkomsten om het Franse 'kolonialisme' aan de kaak te stellen. Afgelopen september gebeurde dat bijvoorbeeld bij de Verenigde Naties in New York. Afgelopen week gaf de GIB een verklaring uit waarin 'het geweld van Frankrijk tegen burgers op Nieuw-Caledonië' wordt veroordeeld. 'Wij zijn solidair met onze Kanak-vrienden'. Het Instagram-account van de GIB is deels in het Frans geschreven en verspreidt onder meer de officiële verklaringen van Caledonische onafhankelijkheidsstrijders. Onderzoeksjournalisten van de Franse tv-zender France 24 brachten in februari al in kaart hoe Azerbeidzjan al langer bezig is met een lastercampagne tegen Frankrijk. Historisch knip-en-plak-werk In december zette Bakoe twee Franse diplomaten uit en werd een Fransman gearresteerd op verdenking van spionage. De maand ervoor verscheen een video met kritiek op de Olympische Spelen in Parijs, verspreid via sociale media en fake-websites. De verspreiders ervan hadden banden met Azerbeidzjan, concludeerden de Franse autoriteiten. En de maand daarvoor richtte het Azerbeidzjaanse parlement een steungroep op voor Corsica, waar ook wordt gestreden voor onafhankelijkheid van Frankrijk. Volgens deskundigen lijken de acties van de autoriteiten in Bakoe precies op wat de Sovjet-autoriteiten vroeger deden en de Russische autoriteiten nu doen. Het is bijna politiek-historisch knip-en-plak-werk, zei de onafhankelijke Azerbeidzjaanse politicoloog Altay Goyushov tegen France 24. "Azerbeidzjan was vroeger een Sovjet-staat. De vader van president Aliyev was een KGB'er, net als Poetin. Ze doen elkaar na. De retoriek tegen het Westen, de methodes tegen tegenstanders, de tactieken op sociale media: het lijkt allemaal precies op elkaar." Toevallig of niet, op spandoeken in Nieuw-Caledonië zijn de afgelopen week ook al leuzen in het Russisch gezien: "President Poetin, bevrijd ons".

Buitenlandse militair zwaargewond geraakt bij parachutesprong op Texel

Een buitenlandse militair is vanmiddag zwaargewond geraakt bij een parachutesprong op Texel. Dat bevestigt de Koninklijke Marechaussee aan de NOS. Het is nog niet duidelijk uit welk land de militair komt. Omdat het gaat om een buitenlandse militair, is het nog niet bekend of het ging om een oefening of een recreatieve sprong. De Nederlandse Defensi

13 u

nos.nl

Duikers die vermiste kotter zoeken, vinden ander wrak

Duikers die zochten naar een bijna zestig jaar vermiste Urker kotter, zijn gisteren op een ander, nog onbekend wrak gestuit. "Goed nieuws en slecht nieuws", zegt Cees Meeldijk, voorzitter van Stichting Onderzoek Maritieme Vermisten. De onderzoekers zochten naar de UK58, een kotter die in januari 1966 van de radar verdween. Het schip en de vijf bema

13 u

nos.nl

Ongeluk met helikopter Iraanse president Raisi, 'leven in gevaar'

In Iran is een ongeluk gebeurd met de helikopter van president Ebrahim Raisi. Het toestel moest een "harde landing maken" vanwege het slechte weer, zegt de minister van Binnenlandse Zaken tegen de staatstelevisie. Een lokale overheidsfunctionaris gebruikt het woord crash om het incident te omschrijven. Wat er precies is gebeurd, is onduidelijk. Ook

14 u

nos.nl

In Iran is een ongeluk gebeurd met de helikopter van president Ebrahim Raisi. Het toestel moest een "harde landing maken" vanwege het slechte weer, zegt de minister van Binnenlandse Zaken tegen de staatstelevisie. Een lokale overheidsfunctionaris gebruikt het woord crash om het incident te omschrijven. Wat er precies is gebeurd, is onduidelijk. Ook is niet bekend of er slachtoffers zijn. De president vloog in een konvooi van drie helikopters. Volgens de Iraanse staatstelevisie was ook minister van Buitenlandse Zaken Hossein Amirabdollahian aan boord van de helikopter die het ongeluk had. De andere twee zouden wel veilig zijn geland. Een Iraanse functionaris zegt tegen persbureau Reuters dat de levens van de president en de minister in gevaar zijn. "We zijn nog altijd hoopvol, maar de informatie die uit het gebied komt is zeer zorgwekkend." Via onder meer het Instagram-kanaal van de president wordt opgeroepen om te bidden. De staatstelevisie heeft de programmering stopgezet en zendt beelden uit van de gebeden. Helikopter nog niet gevonden Reddingswerkers proberen de helikopter al uren te bereiken, maar worden gehinderd door de weeromstandigheden. Het regent hard en er hangt een dichte mist, zegt de minister van Binnenlandse Zaken tegen de staatstelevisie. "De regio is een beetje ruig en het is moeilijk om contact met het toestel te maken." Volgens het Iraanse persbureau IRNA is de helikopter neergekomen in een bos. Raisi was op weg terug uit Azerbeidzjan, waar hij eerder op de dag een gezamenlijk gebouwde dam bij een grensrivier had geopend. Zijn helikopter zou zijn neergekomen in de Iraanse provincie Oost-Azerbeidzjan, dicht bij de grens met Azerbeidzjan. De minister van Binnenlandse Zaken zegt dat het "tijd zal vergen" om de exacte locatie te vinden. De Iraanse Rode Halve Maan zegt dat veertig reddingsteams het toestel proberen te vinden. Ook zouden speurhonden en acht ambulances zijn ingezet. Dit zouden beelden zijn van de zoektocht naar de helikopter: De 63-jarige Ebrahim Raisi is sinds 2021 president van Iran. Hij volgde Hassan Rouhani op en was daarvoor de hoogste rechter van het land. Hij staat bekend als hardliner en oudgediende van het Iraanse regime. Ook wordt Raisi gezien als een protegé en mogelijke opvolger van de hoogste leider ayatollah Ali Khamenei. De conservatieve Raisi wordt door mensenrechtenorganisaties medeverantwoordelijk gehouden voor de executie van duizenden politieke gevangenen in 1988, aan het einde van de oorlog tussen Iran en Irak. Hij was lid van de zogenoemde 'commissie des doods', waarin hij met drie andere rechters bepaalde wie geëxecuteerd moesten worden. Protesten Onder zijn presidentschap werden de massale protesten na de dood van Mahsa Amini in 2022 gewelddadig de kop ingedrukt. Hij zei dat Iran "resoluut" moest omgaan met "degenen die zich verzetten tegen de veiligheid en rust van het land". Bij de protesten kwamen meer dan 500 demonstranten om het leven en duizenden mensen belandden in de gevangenis. Iran is door zijn steun aan Hamas betrokken bij de oorlog in Gaza. Vorige maand viel Iran Israël aan met honderden raketten en drones, als vergelding voor het bombardement op het terrein van de Iraanse ambassade in Damascus, waarbij een hoge commandant van de Iraanse Revolutionaire Garde omkwam. De Iraanse raketten en drones werden bijna allemaal door Israël en bondgenoten onderschept.

Lot Iraanse president blijft onduidelijk na ongeluk met helikopter

In Iran wordt gevreesd voor het leven van president Ebrahim Raisi. Zijn helikopter kwam bij slecht weer neer in een onherbergzaam gebied. Een lokale overheidsfunctionaris gebruikt het woord crash. Er wordt al uren naar de helikopter gezocht. Volgens de staatstelevisie hebben reddingswerkers het toestel gevonden, maar de Rode Halve Maan spreekt dat

14 u

nos.nl

In Iran wordt gevreesd voor het leven van president Ebrahim Raisi. Zijn helikopter kwam bij slecht weer neer in een onherbergzaam gebied. Een lokale overheidsfunctionaris gebruikt het woord crash. Er wordt al uren naar de helikopter gezocht. Volgens de staatstelevisie hebben reddingswerkers het toestel gevonden, maar de Rode Halve Maan spreekt dat bericht tegen. Ook minister Hossein Amir-Abdollahian van Buitenlandse Zaken zat in de helikopter, evenals zeven anderen. Een hoge functionaris zegt tegen de Iraanse staatstelevisie dat er na het ongeluk meermaals contact is geweest met twee inzittenden. Een andere functionaris zei eerder tegen persbureau Reuters: "We zijn nog altijd hoopvol, maar de informatie die uit het gebied komt is zeer zorgwekkend." Via onder meer het Instagram-kanaal van de president wordt opgeroepen om te bidden. De zoektocht naar de helikopter wordt bemoeilijkt door de weeromstandigheden. Het regent hard en er hangt een dichte mist. "De regio is een beetje ruig en het is moeilijk om contact met het toestel te maken." Raisi vloog in een konvooi van drie helikopters. Hij kwam terug uit Azerbeidzjan, waar hij een gezamenlijk gebouwde dam bij een grensrivier had geopend. Zijn helikopter kwam neer in de Iraanse provincie Oost-Azerbeidzjan, dicht bij de grens met Azerbeidzjan. De andere twee toestellen zouden veilig zijn geland. De Europese Commissie heeft op verzoek van Iran een satelliet ingezet om het gebied in kaart te brengen. Ook Azerbeidzjan en Irak hebben hulp aangeboden. Iraanse Rode Halve Maan zegt dat 65 reddingsteams het toestel proberen te vinden. Ook zouden speurhonden en acht ambulances zijn ingezet. De Iraanse Revolutionaire Garde zegt tegen lokale media dat ze een signaal van de helikopter hebben gedetecteerd. Ook melden Iraanse media dat de reddingswerkers mogelijk op zo'n twee kilometer van het toestel zijn. Dit zijn beelden van de zoektocht: De 63-jarige Ebrahim Raisi is sinds 2021 president van Iran. Hij volgde Hassan Rouhani op en was daarvoor de hoogste rechter van het land. Hij staat bekend als hardliner en oudgediende van het Iraanse regime. Ook wordt Raisi gezien als een protegé en mogelijke opvolger van de hoogste leider ayatollah Ali Khamenei. Khamenei roept op te bidden voor de "eervolle president" en de andere functionarissen die aan boord waren. Tegelijk zegt hij dat de inwoners zich geen zorgen moeten maken voor "verstoringen" in Iran. Volgens hem gaat er niet veranderen in het land. De conservatieve Raisi wordt door mensenrechtenorganisaties medeverantwoordelijk gehouden voor de executie van duizenden politieke gevangenen in 1988, aan het einde van de oorlog tussen Iran en Irak. Hij was lid van de zogenoemde 'commissie des doods', waarin hij met drie andere rechters bepaalde wie geëxecuteerd moesten worden. Raisi kreeg daardoor de bijnaam "de slager van Teheran". Protesten Onder zijn presidentschap werden de massale protesten na de dood van Mahsa Amini in 2022 gewelddadig de kop ingedrukt. Hij zei dat Iran "resoluut" moest omgaan met "degenen die zich verzetten tegen de veiligheid en rust van het land". Bij de protesten kwamen meer dan 500 demonstranten om het leven en duizenden mensen belandden in de gevangenis. Iran is door zijn steun aan Hamas betrokken bij de oorlog in Gaza. Vorige maand viel Iran Israël aan met honderden raketten en drones, als vergelding voor het bombardement op het terrein van de Iraanse ambassade in Damascus, waarbij een hoge commandant van de Iraanse Revolutionaire Garde omkwam. De Iraanse raketten en drones werden bijna allemaal door Israël en bondgenoten onderschept.

Iraanse media: ongeluk met helikopter president Raisi

Iraanse media melden dat er een ongeluk is gebeurd met de helikopter van president Ebrahim Raisi. Volgens de staatstelevisie maakte het toestel na 'een incident' een 'harde landing'. Wat er precies is gebeurd blijft onduidelijk, ook is niet bekend of er slachtoffers zijn. Reddingswerkers proberen bij de helikopter te komen, maar worden gehinderd do

14 u

nos.nl

Twee doden en vijf vermisten na botsing met cruiseschip op de Donau

In Hongarije zijn bij een botsing met een cruiseschip op de Donau minstens twee mensen omgekomen. Vijf anderen worden vermist na het ongeluk dat ten noorden van Boedapest gebeurde. Zaterdagavond laat werd de politie gealarmeerd omdat een man bloedend was aangetroffen aan de oever van de Donau bij het dorpje Verőce. De hulpdiensten vonden vervolgens

14 u

nos.nl

Premierschap voor Plasterk steeds onwaarschijnlijker, twijfel bij alle partijen

Voor de vier partijen die deze week het hoofdlijnenakkoord sloten, lijkt de kandidatuur van Ronald Plasterk voor het premierschap "niet meer houdbaar", melden bronnen aan de NOS. Het onderzoek dat Amsterdam UMC uitvoert naar mogelijke patentfraude door Plasterk lijkt een positie als premier onmogelijk te maken. Bronnen spreken achter de schermen va

15 u

nos.nl

Voor de vier partijen die deze week het hoofdlijnenakkoord sloten, lijkt de kandidatuur van Ronald Plasterk voor het premierschap "niet meer houdbaar", melden bronnen aan de NOS. Het onderzoek dat Amsterdam UMC uitvoert naar mogelijke patentfraude door Plasterk lijkt een positie als premier onmogelijk te maken. Bronnen spreken achter de schermen van "de hoogste alarmfase". Een nieuw verhaal over het patent dat Plasterk miljoenen opleverde, gisteren in NRC, heeft de bestaande zorgen verergerd. Plasterk wil zelf niet op de kwestie reageren. Publiekelijk De kwestie lijkt niet snel opgehelderd te kunnen worden. Plasterk zou daarom de eer beter aan zichzelf kunnen houden, wordt er gezegd. Wilders heeft Plasterk alleen achter de schermen genoemd als premierskandidaat. Publiekelijk heeft hij zich er niet over uitgelaten, maar de afgelopen dagen was hij de enige die in de media steeds genoemd werd als mogelijke premierskandidaat. Volgens andere partijen zou Wilders ook moeten inzien dat hij moeilijk vast kan houden aan Plasterk. Wilders en de PVV reageren niet op vragen hierover, maar vanuit de PVV-fractie zijn er wel signalen dat Wilders de ernst van de situatie inziet en druk bezig is met de kwestie. Opnieuw De onzekerheid over de premier kan voor grote vertraging gaan zorgen bij de formatie. PVV, VVD, NSC en BBB zullen waarschijnlijk opnieuw aan tafel moeten om de juiste premier te vinden voor hun speciale samenwerking. Dat moet gebeuren onder leiding van formateur Richard van Zwol, die woensdag na het Kamerdebat over het hoofdlijnenakkoord aan de slag gaat. Normaal gesproken werkt een formateur alleen de lijstjes af die coalitiepartijen al hebben opgesteld en besproken. Dit keer zijn PVV, VVD, NSC en BBB daar nog nauwelijks aan toe gekomen. Onzekerheid De conclusie bij betrokken partijen is dat Plasterk geen premier kan worden voordat het onderzoek naar hem is afgerond. En dat zolang er onzekerheid is over de premier de formateur ook geen andere ministers kan benaderen, omdat iedereen zal willen weten wie het kabinet gaat aanvoeren. Deze problemen rond het patentonderzoek komen bovenop het verhaal over de slechte onderlinge verhoudingen tussen Omtzigt en Plasterk. Plasterk hoopte die kwestie vrijdag uit de wereld te helpen door een ingezonden brief in De Telegraaf met een publiekelijk excuus aan Omtzigt. Gisteren hebben Omtzigt en Plasterk een gesprek gehad over de problemen tussen hen. Over dat gesprek willen ze niets zeggen. Bronnen bij NSC vertellen wel dat Plasterk zich niet erg bewust zou hebben getoond van de ernst van de situatie rond het patentonderzoek. Op de manier waarop Plasterk met deze kwestie is omgegaan, uitte ex-informateur Remkes vanmorgen in het tv-programma WNL op Zondag kritiek. Remkes vindt hem ongeschikt en adviseert Plasterk om zijn conclusies te trekken. Ondertussen verzetten ook jongerenafdelingen van VVD en NSC zich tegen een keuze voor Plasterk. Er zingen nog geen andere namen rond voor het premierschap. Wilders mag bepalen wie het wordt, maar lijkt binnen zijn eigen partij geen alternatief te hebben. Door de openbare ophef is het aanzien van het politieke proces geschaad, zei Remkes vanochtend bij WNL Op Zondag:

Kritiek op vwo-examentekst Nederlands over pulp, schrijver Kluun woest

Schrijvers, leerlingen en ouders zijn kritisch over een tekst van het vwo-eindexamen Nederlands. Dat werd afgelopen woensdag afgenomen. Zo is Kluun woedend over de eindexamentekst Fastfood voor jonge lezers: de schadelijke promotie van pulp in het onderwijs. Hij noemt die een schandalige aanval op collega-auteur Mel Wallis de Vries. Ze wordt gezien

16 u

nos.nl

Schrijvers, leerlingen en ouders zijn kritisch over een tekst van het vwo-eindexamen Nederlands. Dat werd afgelopen woensdag afgenomen. Zo is Kluun woedend over de eindexamentekst Fastfood voor jonge lezers: de schadelijke promotie van pulp in het onderwijs. Hij noemt die een schandalige aanval op collega-auteur Mel Wallis de Vries. Ze wordt gezien als de succesvolste jeugdthrillerauteur en heeft ruim een half miljoen boeken verkocht. "Hoe durf je in een vwo-eindexamentekst om een schrijver af te branden die verslonden wordt door jonge lezers", schrijft hij op Instagram. "Die hele kuddes jongeren, zoals mijn dochters en tienduizenden andere kinderen, aan het lezen kreeg." Ook Wallis de Vries zelf heeft gereageerd. Zij zegt grappend dat ze sinds kort gezocht door de overheid omdat ze te veel boeken heeft verkocht. Ook voegde ze daar een kort filmpje van zichzelf naast een stapel van haar boeken met de tekst erboven: "Wanneer je voor het eerst in een eindexamen Nederlands wordt genoemd.... En dan de vragen leest." Zowel Kluun als Wallis de Vries krijgt bijval van collega's en van lezers. Een van hen is een voormalig winnaar van 'De Jonge Jury' Margje Woodrow. "Wat ik nu heel erg vind is dat mijn dochter dit examen moest maken", schrijft ze. Ook prijzen ouders Wallis de Vries omdat hun kind door haar is gaan lezen. Iemand anders zegt dat haar dochter die het vwo-examen heeft gemaakt door de tekst wordt weggezet als een onbenul. Een docent schrijft dat hij blij is dat leerlingen door de schrijfster aan het lezen zijn geslagen. De examentekst is een versie van een opiniestuk uit de Volkskrant uit 2021, geschreven door hoogleraar letterkunde Yra van Dijk en docent Nederlands Marie-José Klaver. Zij uitten kritiek op de leesbevorderingscampagne 'De Jonge Jury', waarbij leerlingen van 12 tot 16 jaar een shortlist mogen selecteren waaruit een winnaar wordt gekozen. Ze noemen het verontrustend dat de keuze van de kinderen vervolgens leidend wordt in een gesubsidieerde campagne. Lelijke teksten Volgens Van Dijk en Klaver wordt die lijst gemaakt zonder instructie, richtlijn of een voorselectie door opvoeders of leraren. "Het is alsof je kinderen de supermarkt instuurt met de opdracht te kopen wat ze lekker vinden en datgene waarmee ze naar buiten komen opdringt aan alle kinderen van het land, onder het mom van 'gezond eten'." Over haar boeken schrijven ze dat het stramien steeds identiek is: vrouwen worden gepijnigd, vernederd en vaak vermoord en seks is vrijwel altijd ongewenst en gewelddadig. "Met zulke lelijke teksten kweek je geen mooie lezers. Jonge lezers lezen vooral belevend en herkennend", aldus Van Dijk en Klaver. Overigens zijn in het vwo-examen ook kritische reacties opgenomen op het stuk uit 2021 waar de leerlingen vragen over kregen. Daarbij moeten ze de argumenten samenvatten.

Slowaakse premier Fico buiten levensgevaar

De Slowaakse premier Fico is buiten levensgevaar. Dat zeggen zijn minister van Defensie Kalinak en de hoofdarts van het ziekenhuis waar hij is opgenomen. "Toch is zijn situatie nog altijd ernstig en zal hij lange tijd nodig hebben om te herstellen." Een overplaatsing van de 59-jarige premier naar een ziekenhuis in de hoofdstad Bratislava zit er voo

16 u

nos.nl

25 jaar Marktplaats: bijna alles is te koop, van tram tot nier

Van rolluiken tot oldtimers en zelfs van een echte tram tot een werkende nier, bijna alles was of is te vinden op Marktplaats. Het platform om online tweedehandsspullen aan te bieden viert vandaag zijn 25ste verjaardag. Ook al zijn concurrenten als Vinted en Facebook Marketplace gelanceerd, Marktplaats blijft populair met ongeveer 350.000 nieuwe ad

17 u

nos.nl

Van rolluiken tot oldtimers en zelfs van een echte tram tot een werkende nier, bijna alles was of is te vinden op Marktplaats. Het platform om online tweedehandsspullen aan te bieden viert vandaag zijn 25ste verjaardag. Ook al zijn concurrenten als Vinted en Facebook Marketplace gelanceerd, Marktplaats blijft populair met ongeveer 350.000 nieuwe advertenties per dag. Op elk willekeurig moment staan er bijna 19 miljoen advertenties op Marktplaats. Bijzondere advertenties In 2023 werd het meest gezocht op 'gratis'. Ook camper, fiets, auto, scooter en lego staan in de top 10 van vorig jaar. De snelst stijgende zoekwoorden in 2023 waren onder andere Vermeer -waarschijnlijk door de tentoonstelling in het Rijksmuseum- en VanMoof. Na de berichten over het mogelijke faillissement werd in een week tijd ruim 1 miljoen keer naar de e-bike gezocht. De bijzonderste advertenties werden eerder geplaatst. In 2022 bood De Elektrische Museumtramlijn Amsterdam een historische tram aan uit 1957. In 2013 plaatste Marc uit Amersfoort een bizarre advertentie: Hij bood zijn nier te koop aan voor 50.000 euro. Naar eigen zeggen alleen om te zien hoe daar op zou worden gereageerd. De enige reactie die hij kreeg kwam uit onverwachte hoek: van de politie. Binnen een paar uur stonden agenten voor zijn deur nadat Marktplaats hen had gealarmeerd. Uiteindelijk werd hij vrijgesproken omdat niet bewezen was dat hij winst wilde maken. In de 25 jaar dat Marktplaats bestaat, werden nog veel meer opmerkelijke producten aangeboden, zoals een tafeltje uit Paleis Soestdijk, het tijdschrift Nieuwe Revu, een draagvleugelboot van Connexxion en de Bassie en Adriaan-auto mét caravan. Maar met zo veel advertenties gaat het ook geregeld mis. Bij de Consumentenbond melden zich dagelijks zeventig mensen die zeggen opgelicht te zijn via Marktplaats. In 2020 toonde onderzoek verder aan dat bij 90 procent van de fraude-aangiftes het contact via Marktplaats was ontstaan. De Consumentenbond vindt dat Marktplaats het toezicht op advertenties die 's nachts worden geplaatst moet opschroeven. Ook het verplichten van identificatie om een account te maken zou verplicht moeten worden, zegt de Consumentenbond. Marktplaats doet zelf ook het een en ander om het oplichters lastig te maken. Zo gebruikt het platform sinds enkele jaren 'Kopersbescherming'. Het aankoopbedrag wordt dan tijdelijk op een tussenrekening gezet tot de aankoop is aangekomen en goedgekeurd door de koper. Ook waarschuwt Marktplaats om niet verder te handelen via Whatsapp maar altijd het contact volledig via Marktplaats te laten verlopen. Ook werkt de website samen met politie en justitie via het Landelijk Meldpunt Internetoplichting.

Man (91) gewond bij woningoverval in Amsterdam

Een man van 91 is gisteravond gewond geraakt bij een overval in zijn eigen huis. De politie is nog op zoek naar de daders. Twee mannen belden rond 22.40 uur aan bij het huis van de man in Amsterdam-Noord. Een politiewoordvoerder zegt tegen AT5 dat de man meende dat de buurman voor de deur stond en daarom opendeed. Het is onduidelijk hoe de man gewo

18 u

nos.nl

Oekraïne en Rusland melden droneaanvallen over en weer

Rusland en Oekraïne hebben elkaar afgelopen nacht en vanochtend opnieuw bestookt met drones en raketten. Bij een luchtaanval op de Oekraïense stad Charkiv zijn vanmorgen vier mensen gedood en acht mensen gewond geraakt, zeggen de lokale autoriteiten. Oekraïne heeft 37 Iraanse Shahed-drones neergehaald in acht regio's waaronder Kyiv, Odesa en Cherso

18 u

nos.nl

Ex-informateur Remkes vindt Plasterk ongeschikt als premier: 'Naam aangetast'

Ex-informateur Johan Remkes vindt dat Ronald Plasterk geen premier van Nederland moet worden. Hij zegt in het tv-programma WNL op Zondag dat het "buitengewoon" lastig voor Plasterk is om premier te worden. Plasterk ligt onder meer onder vuur vanwege de 'patentenkwestie'. Remkes adviseert Plasterk om zijn "conclusies te trekken", omdat de integritei

18 u

nos.nl

Ex-informateur Johan Remkes vindt dat Ronald Plasterk geen premier van Nederland moet worden. Hij zegt in het tv-programma WNL op Zondag dat het "buitengewoon" lastig voor Plasterk is om premier te worden. Plasterk ligt onder meer onder vuur vanwege de 'patentenkwestie'. Remkes adviseert Plasterk om zijn "conclusies te trekken", omdat de integriteit van het ambt van premier boven alle twijfel verheven moet zijn. "Als er stevige verwijten te maken zijn, wordt het wel een hele lastige", aldus Remkes (72), die met zijn politieke ervaring veel gezag heeft in Den Haag. PvdA'er Plasterk was een van de informateurs van het aanstaande kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB en is de premierskandidaat die PVV-leider Wilders in zijn hoofd heeft. Wilders heeft hem overigens nog niet officieel naar voren geschoven, terwijl het hoofdlijnenakkoord afgelopen donderdag wel gepresenteerd is. Rondom Plasterk spelen een aantal heikele kwesties. Allereerst zijn de verhoudingen tussen Plasterk en NSC-leider Omtzigt niet goed en twijfelt laatst genoemde aan de geschiktheid van Plasterk. Dat heeft ook te maken met berichtgeving van NRC over Plasterks bedrijf in kankertherapieën dat hij voor miljoenen verkocht. Het Amsterdam UMC onderzoekt of dat wel volgens de regels is gegaan, omdat het ziekenhuis en een andere onderzoeker buiten de boot vielen. Door de openbare ophef is het aanzien van het politieke proces geschaad, zegt Remkes bij WNL Op Zondag: Remkes spreekt over een "heel slechte start" en vindt het "volstrekt idioot" dat Plasterk een excuusbriefje in De Telegraaf heeft geschreven om de band met Omtzigt te verbeteren. "Normaal gesproken bij onderhuidse spanningen ga je een kop koffie met elkaar drinken." Er is een gesprek geweest tussen Plasterk en Omtzigt, maar de uitkomst is onbekend. Remkes denkt dat de naam van Plasterk is aangetast en vindt dat iemand dan geen premier kan worden. Er mag niets aan een premier kleven, is Remkes' belangrijkste boodschap. Een premier moet een verbindend vermogen hebben en in deze tijd van geopolitieke spanningen is internationaal gezag van groot belang, vindt hij. Yesilgöz ongemakkelijk VVD-leider Yesilgöz zat ook bij WNL en zei dat de naam van Ronald Plasterk officieel nog niet is "gecommuniceerd" en dat dit voor haar "ongemakkelijk" is. De VVD-jongerenafdeling en ook de jongeren van NSC zien Plasterk als premier niet zitten. Het is de bedoeling dat deze week er meer duidelijkheid komt over de premierskandidaat, omdat er gestart gaat worden met de samenstelling van de ministersploeg.

50 jaar na eerste kaatswedstrijd voor vrouwen: 'De mannen wilden niks regelen'

Het is precies 50 jaar geleden dat in het Friese Jorwert de eerste officiële kaatswedstrijd voor vrouwen werd gehouden. In vijf decennia is er op het vlak van vrouwenemancipatie veel veranderd binnen de sport, zeggen de vrouwen die er toen bij waren tegen Omrop Fryslân. Kaatster Janneke Pagels uit Bolsward liet zich in 1973 in de krant kritisch uit

19 u

nos.nl

Het is precies 50 jaar geleden dat in het Friese Jorwert de eerste officiële kaatswedstrijd voor vrouwen werd gehouden. In vijf decennia is er op het vlak van vrouwenemancipatie veel veranderd binnen de sport, zeggen de vrouwen die er toen bij waren tegen Omrop Fryslân. Kaatster Janneke Pagels uit Bolsward liet zich in 1973 in de krant kritisch uit over kaatsbond KNKB. Al sinds 1956 was er een aparte vereniging voor vrouwen en meisjes die kaatsten, maar de mannen van de bond wilden geen aparte vrouwencategorie bij wedstrijden. Toen die er in 1974 eindelijk kwam, ging dat niet zonder slag of stoot. Zelf regelen "De toenmalige voorzitter zei: 'Als jullie wat willen, dan moeten jullie het zelf doen. Wij als bond doen niets'", zegt Pagels. "Wij moesten zelf de prijzen maar kopen, want daar hadden de mannen van het bestuur geen verstand van, zeiden ze." Hennie Koldijk, Eef Dijkstra en Afke Siderius gingen dan maar samen naar de juwelier om verzilverde vaasjes te kopen als prijs. Uiteindelijk wonnen ze en mochten ze de vaasjes zelf weer in ontvangst nemen. "Ik gebruik hem nog wel eens", zegt Siderius. Koldijk: "Ik ben zo vaak verhuisd dat hij een keer verdwenen is. Ik weet niet meer wanneer." Bijzondere prijzen De vrouwen hadden soms het idee dat er de spot met ze werd gedreven tijdens gemengde wedstrijden, bijvoorbeeld door de prijzen die ze kregen. Zo won Pagels ooit een slacentrifuge. "Ik had er nog nooit van gehoord, maar het is altijd nuttig in het huishouden", zegt ze. Ook Siderius herinnert zich nog een bijzondere prijs: "Een personenweegschaal!" Als de jonge vrouwen geen oppas konden vinden, gingen de kinderen gewoon mee naar kaatswedstrijden. "We konden dan wel wat op elkaars kinderen passen", vertelt Siderius. Koldijk is er trots op dat ze op haar 38ste de eerste moeder was die samen met haar twee dochters (toen 16 en 17) meedeed aan een partij. "Het ging niet om winnen, want wij hadden geen kans. Maar ik wilde de eerste moeder zijn." De generatie daarna liep ook nog tegen problemen aan, zegt Siemke Andela uit Winsum: "Ook wij moesten zelf alles regelen, zoals sponsoren zoeken." "Want", legt Houkje Zijlstra-Rodenhuis uit, "in Easterlittens, waar ik vandaan kom, had je geen vrouwenkaatsen. De meisjes deden met de jongens mee." Toen Pagels moest stoppen met kaatsen vanwege een blessure, bleef ze zich inzetten voor het vrouwenkaatsen. Ze zat samen met Koldijk in de technische commissie voor vrouwen en later in het hoofdbestuur van de kaatsbond. Dat had effect: In 1989 was er een demonstratiewedstrijd van de vrouwen vóór de finale van de PC (de belangrijkste kaatswedstrijd van Nederland) in Franeker. Vandaag vindt in Jorwert het Nederlands Kampioenschap kaatsen voor vrouwen plaats. Met prijzen die de vrouwen níet zelf hebben hoeven regelen.

Wetenschapper stapt 40.000 keer op gifslang voor onderzoek naar beten

Een Braziliaanse bioloog is 40.000 keer op de giftige Jararaca-lanspuntslang gaan staan om het bijtgedrag van dit dier te onderzoeken. Hij droeg daarbij een speciaal gemaakte beschermende laars. De Jararaca-lanspuntslang is de meest voorkomende giftige slangensoort in het zuidoosten van Brazilië. Maar volgens onderzoeker João Miguel Alves-Nunes wor

20 u

nos.nl

Wekdienst 19/5: Grand Prix in Italië • Joost Klein treedt weer op

Goedemorgen! In Italië wordt vandaag de Grand Prix van Emilia-Romagna verreden en in Enschede treedt Joost Klein voor het eerst sinds het Songfestival op. Eerst het weer: De dag begint zonnig, daarna vooral in het binnenland meer bewolking en mogelijk regen en onweer. Het wordt het 18 tot 22 graden. Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van d

22 u

nos.nl

Met iedere versie worden AI-tools beetje menselijker: 'Spelen met vuur'

Een vrolijke vrouwenstem, die op zo'n beetje elke vraag bijna direct een antwoord paraat heeft én empathisch kan reageren op de vraagsteller. Dat was de manier waarop techbedrijf OpenAI de wereld deze week kennis liet maken met de nieuwste versie van zijn technologie. Wat begon als een op basis van kunstmatige intelligentie (AI) gerunde chatbot via

23 u

nos.nl

Een vrolijke vrouwenstem, die op zo'n beetje elke vraag bijna direct een antwoord paraat heeft én empathisch kan reageren op de vraagsteller. Dat was de manier waarop techbedrijf OpenAI de wereld deze week kennis liet maken met de nieuwste versie van zijn technologie. Wat begon als een op basis van kunstmatige intelligentie (AI) gerunde chatbot via een tekstvenster, verandert in rap tempo in een virtuele vriend of vriendin om mee te praten. Dat kan werken, maar deskundigen zien ook risico's. In de presentatie van OpenAI, die nog geen half uur duurde, werd de nieuwste versie van tekstgenerator ChatGPT getoond. Wat meteen opviel, was dat versie GPT-4o een stuk menselijker overkomt. Er zitten bijvoorbeeld geen ongemakkelijke stiltes meer tussen een vraag en antwoord, de AI-stem kan via intonatie een soort emotie laten doorklinken en het is ook mogelijk razendsnel iets te vertalen. Helpen kalmeren Een van de voorbeelden was dat ChatGPT werd gevraagd om een van de presentatoren - die voor de gelegenheid zogenaamd nerveus was voor de presentatie - te helpen te kalmeren. "O, je doet nu een live presentatie", zei de AI-stem. "Dat is geweldig. Haal diep adem en bedenk: jij bent de expert." Daarnaast kan de technologie de wereld 'herkennen'. Zo werd de AI-tool verzocht om iets te bekijken wat was opgeschreven. "Ah, ik zie het", was te horen, "ik hou van ChatGPT, dat is zo lief van je." Vanaf 1.31 is hieronder een demonstratie van de stem van GPT-4o te zien: Het doet denken aan bijvoorbeeld sciencefictionfilm Her, uit 2013. Daarin krijgt de mannelijke hoofdrolspeler een relatie met een vrouwelijke AI-stem, die via een oordopje tegen hem praat. Het leidt tot zorgen bij universitair docent ethiek en technologie Olya Kudina (TU Delft). "Aan de ene kant zie ik dat er veel technologische vooruitgang zit bij OpenAI. Maar als je ziet hoe de nadruk wordt gelegd op het menselijke aspect, dan is dat voor mij als spelen met vuur." Ze maakt zich al langer zorgen over het vervagen van de grens tussen mensen en AI. Want hoewel zo'n AI-stem echt overkomt, blijft het in de kern technologie zonder enige vorm van gevoel. Ethische grens Het gebruik van een chatbot waarmee iemand een soort band krijgt, hoeft niet per se fout te zijn, zegt Marjolijn Antheunis, hoogleraar aan de Tilburg University. Ze doet samen met universitair docent Emmelyn Croes onderzoek naar de relatie tussen mensen en dit soort AI-systemen. "Als je die chatbot kan gebruiken om een bepaalde eigenschap te oefenen of iets te verwerken, kan dat goed helpen", zegt Croes. Ze benadrukt daar wel bij dat dit tijdelijk moet zijn en dat de persoon niet moet 'verdwijnen' uit het echte leven. Anders zouden mensen zich kunnen verliezen in hun band met de AI. Bedrijven zijn ondertussen bezig om hun AI almaar menselijker te maken, ziet Antheunis. "Zij hebben als doel de interactie zo echt mogelijk te maken, want dan blijf jij langer met die machine praten. Maar daar zit, vind ik, een ethische grens. De chatbot zou continu transparant moeten zijn over dat het een machine is, en geen mens. En dat zien die bedrijven anders." Chatbot met emotie versus handige hulp Praten tegen een chatbot is niet nieuw. Apple, Google en Amazon bieden dit soort technologieën al jaren aan. Olya Kudina ziet met bijvoorbeeld de nieuwste versie van ChatGPT wel een groot verschil: "Die systemen konden niet meerdere zinnen tegelijkertijd aan. Daardoor kon je niet echt een normaal gesprek voeren. Dat gaat nu veranderen." Er lijken na deze week wel twee 'smaken' te ontstaan als het gaat om deze AI-tools. OpenAI legt sterk de focus op het laten horen van 'emotie'. Google, dat deze week ook een presentatie gaf over AI-ontwikkelingen, richtte zich daar niet op. "We willen al lang een universele AI-assistent maken die echt kan helpen in het dagelijks leven", zei Demis Hassabis, hoofd AI bij de techgigant. De demonstratie van Google: Mogelijk wordt Apple het volgende grote techbedrijf dat zich mengt in de AI-strijd. Het bedrijf organiseert volgende maand zijn jaarlijkse ontwikkelaarsconferentie en Apple staat onder grote druk om zijn slimme assistent Siri op de schop te gooien; Apple heeft het imago op AI-vlak achter te lopen en het bedrijf kan zich dus geen blunder veroorloven op de conferentie.

Frankrijk zet 600 agenten in voor 'grote operatie' in Nieuw-Caledonië

De Franse minister van Binnenlandse Zaken Darmanin heeft een "grote operatie" aangekondigd in het Franse overzeese gebiedsdeel Nieuw-Caledonië, waar het al dagen onrustig is. Meer dan 600 politieagenten worden ingezet om de volledige controle terug te krijgen over de 60 kilometer lange weg tussen hoofdstad Nouméa en de luchthaven. Onder de agenten

24 u

nos.nl

Ierse zakenman en oud-rugbyspeler Tony O'Reilly (88) overleden

De Ierse zakenman en oud-rugbyspeler Tony O'Reilly is op 88-jarige leeftijd overleden. Hij werd bekend als speler van het Ierse rugbyteam en was na zijn sportieve carrière decennialang een van de belangrijkste Ierse zakenmensen. Zo was hij bestuursvoorzitter van onder meer het Heinz-concern. O'Reilly maakte zijn internationale debuut voor het Ierse

1 d

nos.nl