Succes voor oud-studenten TU Delft: prototype ruimtevliegtuig door geluidsbarrière
Het is een prototype en heel hoog komt het nieuwe ruimtevliegtuig nog niet. Maar een mijlpaal is het wel: de MK-II Aurora, bedacht door twee oud-studenten van de TU Delft, is een week geleden voor het eerst door de geluidsbarrière gegaan. Uiteindelijk moet een grotere versie satellieten naar de ruimte brengen. Tobias Knop en Jeroen Wink begonnen in 2017 met Dawn Aerospace. "We zijn begonnen met een studentenproject", vertellen ze. "Daarvoor hebben we een aantal raketten ontwikkeld en zijn we naar Spanje gegaan om ze te testen. Daar gaat dan iets waar je zo lang aan hebt gewerkt de lucht in, om dan na 20 minuten in zee te liggen." Kon dat niet wat duurzamer, vroegen ze zich af. "We dachten: je moet zo'n raket kunnen hergebruiken. Iemand die meer thuis was in de vliegtuigen dacht met ons mee en zei hoe het misschien anders zou kunnen." Nieuw-Zeeland Het idee van een ruimtevliegtuig was geboren. Geen traditionele spaceshuttle die met een raket verticaal in de ruimte wordt gebracht. Het nieuwe toestel moest vanaf een gewone startbaan kunnen opstijgen. Theoretisch vanaf ieder vliegveld ter wereld, maar Schiphol is niet echt een kandidaat, want de MK-II Aurora heeft geen jet- maar een raketmotor. "Door de enorme kracht van die raket kan hij snel opstijgen, maar hij maakt heel veel lawaai", zegt Wink. "Ik kom zelf uit de Haarlemmermeer. Qua geluidsoverlast is dat geen goed idee." Voor de testvluchten is daarom uitgeweken naar Nieuw-Zeeland. Het bedrijf heeft nu vestigingen in Delft en Christchurch en verdient geld met voortstuwingssystemen voor satellieten. Intussen gaat de ontwikkeling van de MK-II Aurora door. Het huidige prototype, 5 meter lang, ging op 12 november op 25 kilometer hoogte voor het eerst sneller dan het geluid. Het is het eerste privaat ontwikkelde vliegtuig dat dat presteert sinds de Concorde, een supersonisch vliegtuig van de Fransen en de Britten dat in 2003 uit de vaart werd genomen. Midden volgend jaar moeten de eerste vluchten plaatsvinden boven de 100 kilometer, de formele grens van de ruimte. Uiteindelijk zal een groter toestel van 15 meter lang en 5 meter breed satellieten naar de ruimte kunnen brengen. Die moeten daarna op eigen kracht versnellen naar een baan om de aarde, terwijl het ruimtevliegtuig weer terugkeert naar een landingsbaan. Tenminste, als het zo ver komt. Veel initiatieven met ruimtevliegtuigen zijn de afgelopen jaren mislukt. XCOR Aerospace wilde ruimtetoeristen in de ruimte brengen met het Lynx-ruimtevliegtuig maar ging in 2017 bankroet. Hetzelfde lot trof de Skylon van de Britse Reaction Engines, en ook Virgin Orbit, dat zijn LauncherOne van onder een Boeing 747 lanceerde, ging failliet. Een soortgelijk concept, de Pegasus van Orbital Sciences, vloog in 2021 voor het laatst. Wink denkt dat Dawn Aerospace zijn zaken beter op orde heeft. Daarbij hoeft hun ruimtevliegtuig niet in een baan om de aarde te komen en dus ook niet met 28.000 kilometer de verschroeiende dampkring in te duiken bij terugkeer. Daardoor zijn zware remraketten, veel brandstof en hittewerende materialen overbodig. Uitwijken voor vliegverkeer En de concurrentie met SpaceX en andere bedrijven? Wink heeft er vertrouwen in. "De Falcon 9 van SpaceX is deels herbruikbaar, maar het is nog steeds een traditionele raket die alleen vanaf een raketbasis kan worden gelanceerd. Vliegtuigen moeten ervoor uitwijken. Wij kunnen straks overal opstijgen en zelf uitwijken voor ander vliegverkeer." Ook luchtvaartexpert Joris Melkert signaleert dat sinds de pensionering van de Amerikaanse spaceshuttle in 2011, nieuwe, kleinere ruimtevliegtuigen steeds vaker in een of andere vorm opduiken. China en de VS gebruiken onbemande mini-shuttles voor defensie-doeleinden, Virgin Galactic brengt met SpaceShipTwo toeristen in de ruimte, het Amerikaanse Stratolaunch Systems ontwikkelt het Talon-A-ruimtevliegtuig en de Dream Chaser, bedoeld als pendel naar ruimtestations, moet komend jaar de ruimte ingaan. "Het is even stil is geweest, maar behoorlijk wat initiatieven lijken nu werkelijkheid te worden. Sommige daarvan halen het wel en sommige niet", zegt Melkert. "Het is vaak vaak een combinatie van voldoende ausdauer hebben. Niet alleen geld, maar ook menskracht. Je moet goede mensen hebben. Het is toch gewoon letterlijk rocket science, ongelooflijk complex." Ook bij succes is er een risico, waarschuwt Melkert. Want hoe meer ruimtevliegtuigen, hoe meer uitstoot. "Je brengt uitlaatgassen in een hogere laag van de atmosfeer, waar de effecten op klimaatverandering groter zijn dan dicht bij de aarde. De vraag is dus of we dit wel zouden moeten willen. Ik zou zeker geen voorstander zijn van grootschalig ruimtetoerisme."
nos.nl
Succes voor oud-studenten TU Delft: prototype ruimtevliegtuig door geluidsbarrière
Het is een prototype en heel hoog komt het nieuwe ruimtevliegtuig nog niet. Maar een mijlpaal is het wel: de MK-II Aurora, bedacht door twee oud-studenten van de TU Delft, is een week geleden voor het eerst door de geluidsbarrière gegaan. Uiteindelijk moet een grotere versie satellieten naar de ruimte brengen. Tobias Knop en Jeroen Wink begonnen in 2017 met Dawn Aerospace. "We zijn begonnen met een studentenproject", vertellen ze. "Daarvoor hebben we een aantal raketten ontwikkeld en zijn we naar Spanje gegaan om ze te testen. Daar gaat dan iets waar je zo lang aan hebt gewerkt de lucht in, om dan na 20 minuten in zee te liggen." Kon dat niet wat duurzamer, vroegen ze zich af. "We dachten: je moet zo'n raket kunnen hergebruiken. Iemand die meer thuis was in de vliegtuigen dacht met ons mee en zei hoe het misschien anders zou kunnen." Nieuw-Zeeland Het idee van een ruimtevliegtuig was geboren. Geen traditionele spaceshuttle die met een raket verticaal in de ruimte wordt gebracht. Het nieuwe toestel moest vanaf een gewone startbaan kunnen opstijgen. Theoretisch vanaf ieder vliegveld ter wereld, maar Schiphol is niet echt een kandidaat, want de MK-II Aurora heeft geen jet- maar een raketmotor. "Door de enorme kracht van die raket kan hij snel opstijgen, maar hij maakt heel veel lawaai", zegt Wink. "Ik kom zelf uit de Haarlemmermeer. Qua geluidsoverlast is dat geen goed idee." Voor de testvluchten is daarom uitgeweken naar Nieuw-Zeeland. Het bedrijf heeft nu vestigingen in Delft en Christchurch en verdient geld met voortstuwingssystemen voor satellieten. Intussen gaat de ontwikkeling van de MK-II Aurora door. Het huidige prototype, 5 meter lang, ging op 12 november op 25 kilometer hoogte voor het eerst sneller dan het geluid. Het is het eerste privaat ontwikkelde vliegtuig dat dat presteert sinds de Concorde, een supersonisch vliegtuig van de Fransen en de Britten dat in 2003 uit de vaart werd genomen. Midden volgend jaar moeten de eerste vluchten plaatsvinden boven de 100 kilometer, de formele grens van de ruimte. Uiteindelijk zal een groter toestel van 15 meter lang en 5 meter breed satellieten naar de ruimte kunnen brengen. Die moeten daarna op eigen kracht versnellen naar een baan om de aarde, terwijl het ruimtevliegtuig weer terugkeert naar een landingsbaan. Tenminste, als het zo ver komt. Veel initiatieven met ruimtevliegtuigen zijn de afgelopen jaren mislukt. XCOR Aerospace wilde ruimtetoeristen in de ruimte brengen met het Lynx-ruimtevliegtuig maar ging in 2017 bankroet. Hetzelfde lot trof de Skylon van de Britse Reaction Engines, en ook Virgin Orbit, dat zijn LauncherOne van onder een Boeing 747 lanceerde, ging failliet. Een soortgelijk concept, de Pegasus van Orbital Sciences, vloog in 2021 voor het laatst. Wink denkt dat Dawn Aerospace zijn zaken beter op orde heeft. Daarbij hoeft hun ruimtevliegtuig niet in een baan om de aarde te komen en dus ook niet met 28.000 kilometer de verschroeiende dampkring in te duiken bij terugkeer. Daardoor zijn zware remraketten, veel brandstof en hittewerende materialen overbodig. Uitwijken voor vliegverkeer En de concurrentie met SpaceX en andere bedrijven? Wink heeft er vertrouwen in. "De Falcon 9 van SpaceX is deels herbruikbaar, maar het is nog steeds een traditionele raket die alleen vanaf een raketbasis kan worden gelanceerd. Vliegtuigen moeten ervoor uitwijken. Wij kunnen straks overal opstijgen en zelf uitwijken voor ander vliegverkeer." Ook luchtvaartexpert Joris Melkert signaleert dat sinds de pensionering van de Amerikaanse spaceshuttle in 2011, nieuwe, kleinere ruimtevliegtuigen steeds vaker in een of andere vorm opduiken. China en de VS gebruiken onbemande mini-shuttles voor defensie-doeleinden, Virgin Galactic brengt met SpaceShipTwo toeristen in de ruimte, het Amerikaanse Stratolaunch Systems ontwikkelt het Talon-A-ruimtevliegtuig en de Dream Chaser, bedoeld als pendel naar ruimtestations, moet komend jaar de ruimte ingaan. "Het is even stil is geweest, maar behoorlijk wat initiatieven lijken nu werkelijkheid te worden. Sommige daarvan halen het wel en sommige niet", zegt Melkert. "Het is vaak vaak een combinatie van voldoende ausdauer hebben. Niet alleen geld, maar ook menskracht. Je moet goede mensen hebben. Het is toch gewoon letterlijk rocket science, ongelooflijk complex." Ook bij succes is er een risico, waarschuwt Melkert. Want hoe meer ruimtevliegtuigen, hoe meer uitstoot. "Je brengt uitlaatgassen in een hogere laag van de atmosfeer, waar de effecten op klimaatverandering groter zijn dan dicht bij de aarde. De vraag is dus of we dit wel zouden moeten willen. Ik zou zeker geen voorstander zijn van grootschalig ruimtetoerisme."